Dr Jane Goodall, brytyjska prymatolog, znana z przełomowych badań nad szympansami, zmarła w środę w Los Angeles (USA) w wieku 91 lat.

Odnosząc się do informacji o jej śmierci, dr Kruszewicz ocenił w rozmowie z PAP, że w poznawaniu życia małp człowiekowatych Goodall była „zdecydowanym pionierem”.

Dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego im. Antoniny i Jana Żabińskich w Warszawie zaznaczył, że badaczka zmieniła powszechne postrzeganie zwierząt – nie tylko w środowisku naukowym. - Poświęciła się głównie małpom człekokształtnym i pokazała, że to są osobowości, mające charaktery i charakterki – tłumaczył.

Sam dr Kruszewicz spotkał dr Goodall podczas jej wizyty w Warszawie w 2011 r. – Przedstawiłem się jako dyrektor ZOO i kiedy przyznałem, że mamy szympansy, zobaczyłem na jej twarzy cień zaniepokojenia. Ale wytłumaczyłem, że nasze szympansy przejęliśmy z laboratorium w Wielkiej Brytanii. Uśmiechnęła się wtedy i chwilę porozmawialiśmy – opowiadał.

W jego ocenie naukowczyni była bardzo wrażliwą, delikatną osobą: – Mówiła cicho i wolno, miała subtelne, powolne gesty. Myślę, że właśnie te cechy pozwoliły jej wniknąć w duszę szympansów, nawiązać ze zwierzętami taki kontakt, jakiego wcześniej nie widzieliśmy – opisał dr Kruszewicz.

Jego zdaniem to wrażliwość Jane Goodall sprawiła, że badaczka dostrzegła subtelności w porozumiewaniu się małp. – Także u naszych szympansów obserwujemy różne ciekawe zachowania, ale trzeba je nagrać, a potem odtworzyć w zwolnionym tempie, bo inaczej nie da się ich zauważyć i odczytać – stwierdził.

Rozmówca PAP ocenił, że prymatolog miała znaczący wkład w naukę. – Wniosła przede wszystkim pionierskie podejście do obiektu badań. Wcześniej traktowano zwierzęta niemal jak maszyny, a ona pokazała, że te małpy to nasi bardzo bliscy kuzyni, że mają uczucia i charaktery. Nadawała im imiona, uczyła, jak je odróżniać. Opisywała ich relacje społeczne niemal jak w telenoweli. Nikt przed Jane Goodall nie myślał tak o małpach i nie zastanawiał się nad ich życiem – podkreślił.

Dr Kruszewicz przypomniał, że brytyjska naukowczyni była dobrą popularyzatorką nauki. – Napisała wiele książek (w tym dla dzieci), kilka z nich przetłumaczono na język polski. Pisała artykuły popularnonaukowe, występowała z porywającymi wykładami, w których uczyła wrażliwości na świat – ocenił.

Dyrektor warszawskiego zoo podkreślił, że wielu badaczy kontynuuje prace dr Goodall, a badania nad małpami człekokształtnymi są prowadzone obecnie na całym świecie. – Austriacki zoolog Konrad Lorenz otworzył nam oczy na to, co dzieje się w głowach zwierząt. A Jane Goodall pokazała, że poznanie małp człekokształtnych jest ważne dlatego, że wzięliśmy się ze świata zwierząt, że z niego pochodzą nasze emocje i charaktery – podkreślił Andrzej Kruszewicz, dr weterynarii i ornitolog.

Wspomniał, że warszawskie zoo również zajmuje się badaniami szympansów – wspólnie z ośrodkami naukowymi m.in. w Toruniu i w Japonii.

– Jane Goodall była mistrzem w badaniach nad szympansami. Oczywiście będą następni naukowcy, którzy być może będą mieli większe dokonania w prymatologii. Ale jak to powiedział kiedyś pewien mądry człowiek: „Marny to mistrz, którego uczniowie nie przerastają” – podsumował dr Andrzej Kruszewicz.

Dr Jane Goodall, Posłanka Pokoju ONZ, przez ponad 60 lat badała interakcje wśród szympansów. Po raz pierwszy miała okazję obserwować je w naturalnym środowisku w 1960 r. w Parku Narodowym Gombe Stream w Tanzanii. Jej badania podważyły powszechne wówczas przekonania na temat zwierząt – m.in. to, że tylko ludzie potrafią konstruować i używać narzędzi albo że szympansy są wegetarianami.

W 1977 r. badaczka otworzyła instytut swojego imienia, który wspiera badania prowadzone w Gombe i jest światowym liderem w ochronie szympansów i ich siedlisk. To ta instytucja podała informację o śmierci dr Jane Goodall. (PAP)

abu/ zan/ bar/