Trójglicerydy, inaczej triglicerydy, to rodzaj występujących w organizmie tłuszczów (lipidów). Są one głównym składnikiem tkanki tłuszczowej i magazynem energii w organizmie. Mogą być wytwarzane przez organizm (endogenne) lub dostarczane z pożywieniem (egzogenne).

Zbudowane są z glicerolu i trzech kwasów tłuszczowych. Choć są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania, ich nadmiar (hipertriglicerydemia) może być szkodliwy, przyczyniając się do rozwoju miażdżycy, zawału serca, udaru mózgu i innych poważnych schorzeń, na przykład wyjątkowo bolesnego ostrego zapalenia trzustki. Za normę uważa się poziom trójglicerydów do 150 mg/dl.

Naukowcy z University of Michigan (USA) przeprowadzili badania na mysim modelu hipercholesterolemii. Jak wykazali, wysoki poziom trójglicerydów oraz spożywane przez nas pokarmy bezpośrednio powodują tętniaki aorty brzusznej. Tętniak aorty brzusznej to patologiczne poszerzenie aorty brzusznej, które może prowadzić do poważnych powikłań, w tym pęknięcia. Choroba rozwija się bezobjawowo i jest wykrywana przypadkiem.

Jako czynniki wywołujące tętniaki aorty brzusznej udało się zidentyfikować lipoproteiny bogate w trójglicerydy oraz białka regulujące metabolizm trójglicerydów, w tym APOC3 i ANGPTL3. Jednocześnie potencjalny lek obniżający poziom cholesterolu znacząco zmniejszył rozwój tętniaka aorty.

Wyniki badań podważają utrwalone przekonanie, że trójglicerydy są tylko markerami chorób naczyniowych; dowodzą, że odgrywają one bezpośrednią i patogenną rolę w rozwoju, wzroście i pęknięciu tętniaka.

- Wiemy, że hiperlipidemia jest czynnikiem ryzyka tętniaka aorty, ale to wielowymiarowe badanie wskazuje na hipertriglicerydemię jako istotny czynnik przyczyniający się do rozwoju i wzrostu, a także rozwarstwienia i pęknięcia tętniaków aorty – powiedział współautor publikacji dr n. med. Eugene Chen, profesor medycyny sercowo-naczyniowej w University of Michigan Medical School. - Nasze odkrycia sugerują, że kontrola poziomu trójglicerydów może stać się skuteczną strategią terapeutyczną.

Wykorzystując trzy różne mysie modele hipertriglicerydemii, zespół badawczy wykazał zależny od dawki wpływ trójglicerydów na ciężkość tętniaka. Umiarkowane podwyższenie poziomu trójglicerydów przyspieszało powstawanie tętniaka, podczas gdy wyższe poziomy prowadziły do rozwarstwienia aorty.

U myszy z bardzo podwyższonym stężeniem trójglicerydów rozwinęły się poważniejsze powikłania zgodne z pęknięciem aorty.

Dalsze badania wykazały, że podwyższone stężenie trójglicerydów i pokrewnych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza palmitynianu, zaburzało dojrzewanie i aktywność oksydazy lizylowej, kluczowego enzymu utrzymującego w całości ściany aorty. Dysfunkcja tego enzymu osłabiała tkankę łączną i sprzyjała progresji tętniaka.

Standardowe terapie obniżające poziom lipidów, takie jak podawanie witaminy B3 (niacyny), nie doprowadziły do wystarczającego obniżenia poziomu trójglicerydów. Obiecujący okazał się natomiast wynik eksperymentalnej terapii z użyciem oligonukleotydów antysensowych. Kandydat na lek działa na ANGPTL3, który jest wydzielany w wątrobie i wpływa na sposób, w jaki organizm rozkłada tłuszcze.

Taka terapia radykalnie obniżyła poziom trójglicerydów - nawet o 50 proc. - i zapobiegła powstawaniu tętniaków oraz ich rozwarstwieniu w wielu modelach mysich.

- Ta terapia ma ogromny potencjał w leczeniu tętniaka aorty brzusznej, a nasze badania stanowią podstawę przyszłych badań klinicznych – powiedział dr n. med. Yanhong Guo, adiunkt medycyny wewnętrznej w U-M Medical School i członek U-M Health Frankel Cardiovascular Center. - To ważne odkrycie w leczeniu schorzenia, którego możliwości leczenia są obecnie ograniczone - poza leczeniem chirurgicznym. Odkrycia te mogą stanowić zmianę paradygmatu w sposobie rozumienia i leczenia chorób naczyniowych, takich jak tętniak aorty brzusznej, dając nadzieję pacjentom z grupy wysokiego ryzyka, u których obecnie brakuje skutecznych interwencji farmakologicznych.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ zan/