Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest chorobą przewlekłą i jak na razie nieuleczalną, dlatego lekarze koncentrują się na kontrolowaniu jego postępu. W przebiegu RZS układ odpornościowy atakuje tkanki stawowe, powodując stan zapalny, obrzęk i ból. Jeśli choroba nie jest odpowiednio leczona, może dojść do poważnych uszkodzeń chrząstki i kości.

Dostępne obecnie leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD), takie jak abatacept, spowalniają postęp objawów, jednak u większości osób przyjmujących te leki nadal występują zaostrzenia objawów.

W przypadku osób, u których wykrywa się autoprzeciwciała przeciwko RZS, ale nie występują u nich żadne objawy, nie ma zatwierdzonych metod leczenia zapobiegających wystąpieniu choroby.

Jak wykazały badania, przeprowadzone przez autorów z University of California w San Diego, Cedars-Sinai Medical Center w Los Angeles (USA) oraz University of Gothenburg (Szwecja) z wykorzystaniem ludzkiej krwi i modeli mysich, nowo opracowane nanocząsteczki mogą spowolnić postęp choroby i zmniejszyć nasilenie zaostrzeń.

W poprzednich badaniach (opublikowanych w czasopiśmie ACS Nano), zespół badawczy pod kierownictwem Nisarga Shaha i Nunzio Bottiniego poinformował, że nanocząsteczki zwane CLNP, wykonane z połączenia polimerów: kwasu mlekowego i glikolowego (PLGA) oraz glikolu polietylenowego (PEG), nasycone kalcytriolem, czyli aktywną formą witaminy D3, pomagają regulować odpowiedzi immunologiczne i zmniejszać stan zapalny w chorobach autoimmunologicznych stawów.

Naukowcy dołączyli do CLNP niewielki fragment występującego w stawach białka zwanego agrekanem (Agg) - które to białko układ odpornościowy może omyłkowo atakować w przebiegu RZS.

Jak wykazały dalsze prace, nanocząsteczki regulują aktywność komórek dendrytycznych, rodzaju komórek układu odpornościowego, odpowiedzialnych za inicjowanie stanu zapalnego i zaostrzeń w RZS.

Aby przetestować skuteczność nanocząsteczek, naukowcy pobrali próbki krwi od osób z RZS i bez RZS, po czym poddawali je działaniu nanocząsteczek Agg-CLNP. Agg-CLNP zmniejszały aktywność obecnych we krwi komórek dendrytycznych, co z kolei osłabiało ich odpowiedź immunologiczną. Hamując odpowiedź immunologiczną, Agg-CLNP mógł pomóc złagodzić objawy RZS, takie jak stan zapalny i obrzęk.

Naukowcy przetestowali również Agg-CLNP na mysim modelu RZS. Podawany profilaktycznie Agg-CLNP opóźniał wystąpienie stanu zapalnego i obrzęku, ale miał niewielki wpływ, gdy podawano go już po wystąpieniu RZS. W kolejnym badaniu, gdy naukowcy podawali myszom zarówno abatacept, jak i Agg-CLNP, połączenie to opóźniło początek choroby i zmniejszyło stan zapalny stawów, obrzęk i uszkodzenie kości. Dodatkowe testy na myszach wykazały również, że Agg-CLNP zmniejszał nasilenie zaostrzeń RZS, gdy był podawany po leczeniu kortykosteroidami, które często stosuje się w celu złagodzenia objawów. Autorzy twierdzą, że wyniki te wskazują na potencjał Agg-CLNP jako terapii, która może pomóc w rozwiązaniu obecnych ograniczeń w leczeniu RZS.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ zan/