Wszelkiego rodzaju bóle pleców należą do głównych przyczyn niepełnosprawności na świecie, a leczenie często przynosi tylko niewielką i krótkotrwałą ulgę.

Jak wykazali autorzy badania z Uniwersytetu Południowej Danii, wystarczy zaledwie osiem sesji terapii poznawczo-funkcjonalnej (CFT), aby łagodzić ból dolnej części pleców nawet trzy lata później.

Krótkoterminowy cykl tego rodzaju spersonalizowanej formy psychoterapii był prawie trzy razy skuteczniejszy w łagodzeniu przewlekłego bólu dolnej części pleców niż standardowe metody leczenia.

Terapia poznawczo-funkcjonalna (CFT) oferuje pacjentom spersonalizowane programy, które uczą ich rozumieć i radzić sobie z bólem poprzez ruch i zmiany stylu życia. W 2023 roku duńscy naukowcy zrekrutowali 492 osoby z przewlekłym bólem dolnej części pleców, zdefiniowanym jako ból o nasileniu co najmniej 4 w skali od 0 do 10, który ograniczał aktywność fizyczną w stopniu umiarkowanym do znacznego przez trzy miesiące lub dłużej.

Jedna trzecia uczestników badania kontynuowała standardową terapię. Pozostałe dwie trzecie przerwało regularną opiekę, aby wziąć udział w siedmiu sesjach CFT w ciągu 12 tygodni, z ostatnią sesją po 26 tygodniach.

Podczas tych sesji doświadczeni w psychoterapii fizjoterapeuci badali postawę każdego pacjenta, analizowali jego myśli na temat bólu, emocje i czynniki związane ze stylem życia. Ich celem było pomóc uczestnikom inaczej postrzegać ból, zmienić wzorce ruchu i strategie kontroli oraz wdrożyć zdrowszą dietę, strategie odpoczynku, zarządzanie stresem i plany ćwiczeń.

Połowa uczestników grupy CFT korzystała również z biofeedbacku, techniki opartej na czujnikach, która pozwala im śledzić wzorce ruchu w czasie rzeczywistym, aby pomóc im w przeprogramowaniu postawy i ruchu.

Po roku zarówno intensywność bólu, jak i poziom niepełnosprawności – mierzone za pomocą Kwestionariusza Niepełnosprawności Rolanda Morrisa – poprawiły się około trzy do czterech razy bardziej w grupach CFT w porównaniu z osobami otrzymującymi standardową opiekę. Biofeedback jedynie nieznacznie zwiększył skuteczność CFT.

W nowym, trzyletnim badaniu kontrolnym zespół Hartvigsena uzyskał zaktualizowane informacje zwrotne od 312 uczestników.

U osób, które otrzymały CFT, odnotowano prawie trzykrotną poprawę zarówno w zakresie bólu, jak i niepełnosprawności, w porównaniu z grupą otrzymującą standardową opiekę. Co więcej, około trzy razy więcej osób w grupach CFT miało tak niskie wyniki w kwestionariuszu dotyczące niepełnosprawności, że ich ból nie był już uznawany za upośledzający funkcjonowanie. Trzeba jednak zastrzec, że po pierwszym roku wszyscy uczestnicy mogli swobodnie szukać dodatkowej opieki, co nie zostało odnotowane.

Więcej informacji - w publikacji (DOI: 10.1016/S2665-9913(25)00135-3)

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ zan/