Podobnie jak w przypadku modliszek czy pająków, męskie osobniki niektórych gatunków ośmiornic bywają zjadane przez swoje partnerki seksualne. Jednak samce żyjącej w Pacyfiku ośmiornicy Hapalochlaena fasciata unikają tego losu dzięki swojemu jadowi, jednemu z najsilniejszych w naturze.

Zwierzęta zazwyczaj wykorzystują jad do zabijania ofiar albo do obrony przed drapieżnikami. Na przykład tetradotoksyna wytwarzana przez niektóre gatunki rozdymek (zwanych też fugu), służy im do obrony, co jednak nie jest skuteczne w przypadku Japończyków, którzy nauczyli się odpowiednio przyrządzać te ryby.

Kilka gatunków ośmiornic, w tym Hapalochlaena fasciata (ośmiornica niebieskopierścieniowa) używa tetrodotoksyny ofensywnie, aby szybko unieruchomić i zabić swoją ofiarę.

Teraz dr Wen-Sung Chung z University of Queensland w Australii i jego współpracownicy odkryli, że Hapalochlaena fasciata wykorzystuje tę samą toksynę także w trakcie kopulacji (https://doi.org/10.1016/j.cub.2025.01.027).

Naukowcy obserwowali, jak samiec gryzie (dużo większą od siebie) partnerkę w pobliżu aorty, aby wstrzyknąć tetrodotoksynę. Pod wpływem jadu samica zaczyna oddychać wolniej, a jej ciało blednie. Jednak chociaż tetrodotoksyna zabija większość zwierząt, ośmiornice wytworzyły naturalną odporność na własny jad. Dlatego samica nie ginie, ale zostaje sparaliżowana. Samiec z tego korzysta, nie narażając się na zjedzenie.

Jak zaobserwowali naukowcy, gruczoły jadowe samców są dużo większe i cięższe niż u samic, prawdopodobnie ze względu na potrzebę produkcji większych ilości jadu, który zrobiłby wrażenie na naturalnie odpornej samicy.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ bar/