Xylopolis Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie to powołana na początku ubiegłego roku placówka kultury podlegająca samorządowi województwa. Obecnie jest instytucją w organizacji.

Centrum ma się szeroko zajmować tematyką drewna: od nauki i biznesu po historię, edukację, kulturę. Placówka ma być wzorowana na Centrum Nauki Kopernik czy innych tematycznych centrach naukowych, ma służyć rozwojowi regionu, turystyki. Jej siedziba ma powstać na terenie Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej (PMKL) pod Białymstokiem. Xylopolis (pierwotnie Drewnopolis) formalnie zostało powołane przez radnych sejmiku województwa podlaskiego pod koniec lutego 2023 r.

W czwartek zaprezentowano koncepcję architektoniczną budynku i jego otoczenia. Ma ono powstać w sąsiedztwie Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej (PMKL).

Jak mówił marszałek województwa podlaskiego Artur Kosicki, Xylopolis jest jednym z projektów strategicznych w nowym programie regionalnym - Fundusze Europejskie dla Podlaskiego na lata 2021-2027. Powiedział, że już od jakiegoś czasu władze województwa zakładały powstanie wyjątkowego, nietuzinkowego i ambitnego projektu.

Przypomniał, że wstępnie zakładano, że zostanie przeniesiony pawilon polski zaprojektowany na światową wystawę EXPO w Dubaju w 2021 r., ale ostatecznie musiał powstać nowy projekt.

Wymienił, że obecnie powstał już program funkcjonalno-użytkowy, dostępna jest też wizualizacja. Ocenił, że w tym półroczu zostaną przygotowane dokumenty do ogłoszenia przetargu, który ma mieć formułę zaprojektuj-zbuduj. "Liczę na to, że do końca roku będziemy mogli powiedzieć: +wbijamy łopatę+, bo to jest dla nas bardzo istotne" - podkreślił Kosicki.

Koncepcję przygotowała firma WXCA, która projektowała także pawilon polski. Jak mówił architekt Szczepan Wroński, jest to projekt o bardzo nieznacznym śladzie węglowym, wykonany w dużej mierze w konstrukcji drewnianej. Podkreślił, że architektom zależało, aby inwestycja wpisywała się w otaczającą zieleń.

Zastępczyni dyrektora Xylopolis Magdalena Łyżnicka-Sanczenko mówiła, że to symboliczne przeniesienie polskiego pawilonu do województwa podlaskiego. Dodała, że zależało jej na tym, aby był to budynek "harmonijny z naturą". W jego otoczeniu, zaplanowano m.in. ogrody tematyczne, wieżę widokową, park sztuki czy tężnie solankową. Powiedziała, że wstępny plan zakłada, że centrum powstanie do końca 2027 roku.

Sam budynek będzie trzykondygnacyjny, o powierzchni 6,5 tys. metrów kwadratowych. Jednym z wyróżniających elementów elewacji będzie rzeźba kinetyczna, która przypomina lecące ptaki. Sercem budynku ma być otwarta przestrzeń ekspozycyjna. Znajdą się tam też sale spotkań, warsztatów, a także miejsce na gastronomię. Trwają prace nad wystawą stałą.

W centrum ma być prezentowany obraz Leona Tarasewicza specjalnie namalowany na EXPO w Dubaju. Znajdzie się też prezentowana w pawilonie polskim instalacja artystyczna "Stół polski".

Budynek powstanie na terenie ok. 4 ha przy PMKL leży w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej, blisko dróg krajowych 8 i 19. Jak wcześniej mówił marszałek Kosicki, powstanie centrum ma być finansowane ze środków unijnych; zapisana tam kwota na to centrum to 7,9 mln euro, która mam stanowić 85 proc. kosztów przedsięwzięcia.

Pierwotnie idea Xylopolis powstała kilka lat temu, gdy Podlaskie - z różnymi instytucjami i ministerstwem klimatu i środowiska - przygotowało pod takim hasłem w polskim pawilonie ekspozycję w 2021 r. na światową wystawę EXPO w Dubaju. Pomysłodawcą idei Xylopolis była Fundacja Unitalent przy firmie Unibep SA z Bielska Podlaskiego.(PAP)

Nauka w Polsce, Sylwia Wieczeryńska

swi/ zan/