Stan większości rzek w Polsce jest zły. Ich jakość uległa jednak poprawie w ostatnich dwóch dekadach, dzięki m.in. inwestycjom w oczyszczalnie ścieków - ocenił w rozmowie z PAP wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, hydrolog prof. Paweł Rowiński.

Nie tylko ryby, ale i makrobezkręgowce mogą być odzwierciedleniem tego, co dzieje się w ekosystemie - mówi dr hab. Stanisław Czachorowski z UWM. Gdyby wskutek toksyn w Odrze zabrakło organizmów filtrujących: np. małży, to zdolność do samooczyszczania rzeki spadnie - dodaje.

Ekolog z PAN: mamy często do czynienia z populistyczną konsumpcją sztuki i przyrody - zauważa prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, dyrektor Instytutu Oceanologii PAN. Jak jednak dodaje, istnieją badania, z których wynika, że "zysk i populizm nie są oczywistym wyborem".

W badaniach prób wody z Odry stwierdziliśmy jednoznacznie występowanie glonu Prymnesium parvum. Ilości są olbrzymie, po kilkadziesiąt miligramów na litr - powiedział w piątek Grzegorz Dietrich, dyrektor IRŚ. Na aktywność glonów wskazują też parametry chemiczne wody - dodał Ryszard Szetela z PWr.

Wytwarzające toksyczne związki "złote glony" mogą żyć w wodzie, nie sprawiając problemów: zabójczy jest dopiero ich zakwit. Niektóre ich toksyny łatwo się rozkładają pod wpływem światła i dezaktywują w środowisku kwaśnym. W praktyce brakuje jednak sposobu na przyspieszenie tego procesu.

Na razie badania pozwoliły na ustalenie działania jednej grupy toksyn - ale to nie oznacza, że nie towarzyszą im jeszcze inne, o nieznanym działaniu. Szukanie tych związków i ich wariantów będzie największym wyzwaniem – powiedziała w rozmowie z PAP dr hab. Iwona Jasser, specjalistka od fitoplanktonu z UW.

W próbkach wody pobranych z Odry wykryto znaczące ilości inwazyjnych mikroogranizmów, tzw. złotych alg - przekazali w czwartek PAP naukowcy z Instytutu Rybactwa Śródlądowego. Mikroorganizmy te znane są z produkcji toksyn prowadzących do śnięcia ryb.

W różnych krajach Europy zakwity alg Prymnesium parvum powodowały gwałtowny pomór ryb. Natomiast w polskich rzekach glonów tych nikt dotychczas nie stwierdzał - powiedziała PAP dr nauk biologicznych Marta dr Jermaczek-Sitak. O obecności alg, podejrzanych o obecność toksyn w Odrze, poinformowano w czwartek.

Ichtiolodzy, chemicy, hydrobiolodzy i toksykolodzy są wśród naukowców, którzy weszli w skład niezależnej grupy naukowo-eksperckiej ds. Odry. Zespół powstały na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie chce współpracować z władzami m.in. przy planie naprawczym po katastrofie ekologicznej.