Chińskie regulacje dotyczące ogrzewania prawdopodobnie zapobiegły tysiącom zgonów

Systemy centralnego ogrzewania w Chinach należą do największych konsumentów energii na świecie. Zapewniają mieszkańcom tamtejszych miast bezpłatne lub mocno dotowane ogrzewanie. Sezon grzewczy trwa zwykle od połowy listopada do marca. Do ogrzewania obszarów wiejskich często wykorzystywane jest spalanie biomasy. Zarówno spalanie węgla, jak i biomasy podczas okresów grzewczych w północnych Chinach często wiązało się z epizodami silnego zamglenia.

W 2013 r. Chiny wprowadziły plan działań na rzecz zapobiegania i kontroli zanieczyszczenia powietrza. Jeszcze w roku 2016 głównym źródłem energii grzewczej w północnych Chinach był węgiel – ogrzewano nim 83 proc. całkowitej powierzchni grzewczej. Polityka rządu zachęcała do stosowania czystszych paliw, takich jak gaz i energia elektryczna, co miało zmniejszyć zależność obszarów miejskich od węgla, zaś wiejskich – od spalania biomasy.

W latach 2015-2021 w Pekinie i 27 innych okolicznych chińskich miastach odnotowano spadek stężenia drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5) emitowanego w zimowym sezonie grzewczym o 41,3 proc. Natomiast w innych miastach północnych Chin, które w mniejszym stopniu korzystają z „czystych” paliw spadek ten wyniósł 12,9 proc.

Naukowcy z University of Birmingham(Wielka Brytania) oraz Nankai University w Chinach przeanalizowali dane dotyczące zanieczyszczenia powietrza oraz liczby zgonów w miastach ogrzewanych w różny sposób. Zauważyli wyraźne korzyści dla jakości powietrza wynikające z bardziej rygorystycznych zasad czystego ogrzewania w Pekinie i Tianjin oraz 26 miastach prowincji Hebei, Shanxi, Shandong i Henan.

Jak się okazało, surowsze zasady czystego ogrzewania poprawiły jakość powietrza w północnych Chinach, szczególnie w Pekinie i okolicznych miastach, co z kolei mogło być przyczyną zmniejszenia w roku 2021 liczby przedwczesnych zgonów o ponad 23 000 w porównaniu z rokiem 2015.

„Nasze badanie pokazuje skuteczność polityki czystego ogrzewania w Chinach w zakresie redukcji PM2,5 – ze szczególnym sukcesem w przypadku bardziej rygorystycznych polityk czystego ogrzewania w Pekinie i okolicznych miastach, która również doprowadziła do zmniejszenia emisji dwutlenku siarki (SO2) – powiedział prof. Zongbo Shi z Birmingham University. - Wykorzystując nowatorskie podejście łączące uczenie maszynowe z wnioskowaniem przyczynowym, wykazaliśmy, że ogrzewanie w północnych Chinach było głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza, zwiększając roczne stężenie PM2,5 o 8,9 µg na m3 w 2015 r. Jednak polityka czystego ogrzewania spowodowała znaczne zmniejszenie rocznego PM2,5 w Chinach kontynentalnych w latach 2015-2021, co przyniosło znaczne korzyści dla zdrowia publicznego".

W 2017 r. chiński rząd centralny wydał plan „Czyste zimowe ogrzewanie” dla północnych Chin, którego celem było zwiększenie udziału czystego ogrzewania w regionie do 50 proc. do roku 2019. i 70 proc. do 2021 r. w porównaniu ze scenariuszem bazowym z 2016 r. Dodatkowo udział czystego ogrzewania w miastach „2+26” (Pekin, Tianjin oraz 26 pobliskich miast) miał przekroczyć 90 proc. na obszarach miejskich, osiągając 100 proc. do roku 2021. W roku 2018 wydano trzyletni plan działań na rzecz walki z zanieczyszczeniem powietrza. Wszystkie te plany doprowadziły do znacznej emisji zanieczyszczeń powietrza z sektora mieszkaniowego.

Współautor publikacji (DOI: 10.1021/acs.est.2c06800) prof. Robert Elliott z University of Birmingham zauważył: „Polityka czystego ogrzewania w północnych Chinach nie tylko zmniejszyła zanieczyszczenie powietrza, ale także emisję gazów cieplarnianych, przyczyniając się do dążenia Chin do neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla. Odkryliśmy jednak, że ogrzewanie pozostaje ważnym źródłem zanieczyszczenia powietrza w północnych Chinach, szczególnie w miastach, które nie należą do klastra „2+26”. Dekarbonizacja ogrzewania powinna pozostać kluczowym elementem chińskiej strategii neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla, która nie tylko zmniejsza zanieczyszczenie powietrza, ale także zapewnia znaczące korzyści dla zdrowia publicznego”.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/