<strong>Dokładną mapę w technice GIS (System Informacji Przestrzennej) oraz dokumentację części skupiska osad sprzed blisko 800 lat wokół Castle Rock Pueblo w regionie Mesa Verde w Kolorado (USA) wykonali polscy specjaliści w ramach Projektu Archeologicznego Sand Canyon-Castle Rock</strong>. "Tegoroczne prace, które odbyły się w maju i czerwcu, poświęciliśmy przede wszystkim pracom dokumentacyjnym. Przyjrzeliśmy się również bliżej kilku wybranym stanowiskom. Dokładna lokalizacja poszczególnych osad ma kluczowe znaczenie dla analizy modelu osadniczego na tym terenie oraz dla precyzyjnego zbadania możliwości komunikacji wzrokowej i przekazywania sygnałów pomiędzy poszczególnymi osadami i wolnostojącymi kamiennymi wieżami" - wyjaśnia dr Radosław Palonka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik projektu.
Osady lokowano w miejscach trudno dostępnych, tym samym łatwych do obrony.
"Jednocześnie zamieszkiwano miejsca w takiej odległości, żeby widać było widać z nich sąsiadujące osady lub przynajmniej wolnostojące wieże, które z kolei były skomunikowane wzrokowo z kolejnymi osiedlami" - opowiada dr Palonka.
Na podstawie tegorocznych analiz oraz wcześniejszych prac terenowych można stwierdzić, że zespół osadniczy wokół Castle Rock Pueblo stanowił szereg ściśle współpracujących ze sobą osiedli, zarówno jeśli chodzi o sposoby wykorzystania terenu, jak też wzajemne informowanie oraz ostrzeganie przed niebezpieczeństwem.
Osiem stanowisk położonych po wschodniej i zachodniej części "Piaskowego Kanionu" (Sand Canyon) archeolodzy poddali badaniom za pomocą technik nieinwazyjnych -geofizycznych, głównie elektrooporowych. Wykonano je na kilku stanowiskach, przede wszystkim na stokach kanionów obok nisz skalnych, gdyż XIII-wieczne budynki były właśnie lokowane w takich niedostępnych miejscach. Badania przeprowadzono również w bezpośredniej biskości dwóch wolnostojących wież.
"Dzięki badaniom geofizycznym ustaliliśmy, że wieże stanowiły część większych stanowisk, dziś już zniszczonych i niewidocznych na powierzchni ziemi. Towarzyszyły im, teraz w większości niewidoczne na powierzchni ziemi pomieszczenia mieszkalne i ceremonialno-użytkowe kivy, te ostatnie budowane z reguły na planie okręgu" - wyjaśnia kierownik badań.
Dodatkowo archeolodzy nie wbijając łopat w ziemię ustalili, że w przynajmniej jednym lub dwóch wypadkach wieże są połączone z kivą podziemnym tunelem o długości około 2,5 do 3 metrów. Natomiast w dwóch przypadkach stwierdzono, także za pomocą metody elektrooporowej, ślady prawdopodobnie pól uprawnych ograniczonych z trzech stron murkami kamiennymi, a z czwartej przylegające bezpośrednio do ściany klifu.
"Dodatkowo, prace w tych miejscach polegały na sporządzeniu dokładnych planów, gdyż większość z nich posiadała tylko schematyczne plany sporządzone podczas badań powierzchniowych prowadzonych przez Amerykanów latach 60. i 70. XX wieku oraz dokumentacji fotograficznej i rysunkowej przetrwałej i widocznej na powierzchni ziemi architektury, zachowanej niekiedy do drugiego piętra" - dodaje dr Palonka.
W przyszłości fotografie wykonane w technice fotogrametrycznej, wykorzystane zostaną do komputerowego modelowania trójwymiarowego pozostałości zabudowań.
W następnych sezonach badacze planują kontynuację dokumentacji stanowisk oraz badania metodami nieinwazyjnymi, w tym w technologii geomagnetycznej do korelacji i weryfikacji ustaleń metody elektrooporowej. Ich wyniki będą stanowiły podstawę do planowanych badań wykopaliskowych.
"Niezbędnym będzie także przeprowadzenie szczegółowej analizy chronologicznej (głównie na podstawie dendrochronologii), w tym celu planujemy pobranie i analizę próbek drewna z konstrukcji budynków na stanowiskach, których dokładnego wieku nadal nie znamy" - dodaje dr Palonka.
W ramach projektu planowana jest współpraca z przedstawicielami współczesnych Indian Pueblo, potomków ludności zamieszkującej kaniony Sand Canyon i Rock Creek w XIII wieku, m.in. pod kątem analizy tradycji ustnej odnoszącej się do konfliktów i walk oraz migracji w starożytnej kulturze Pueblo.
Projekt Archeologiczny Sand Canyon-Castle Rock to pierwsze tego typu polskie przedsięwzięcie badawcze w zachodniej części USA. W wyprawie sezonu 2011 uczestniczyli w nim studenci i absolwenci Instytutu Archeologii UJ.
Projekt realizowany jest we współpracy z Bureau of Land Management oraz Crow Canyon Archaeological Center w Kolorado. Pierwsza faza projektu była możliwa dzięki patronatowi oraz wsparciu finansowemu Wydziału Historycznego i Instytutu Archeologii UJ, Fundacji "Bratniak", Konsulatowi Generalnemu Stanów Zjednoczonych w Krakowie oraz sponsorom komercyjnym: Krajowej Spółce Cukrowej S.A. oraz firmie Air Liquide.
PAP- Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski
tot/bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
