Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r. nałożyła obowiązek przeprowadzania co cztery lata oceny poziomu badań w zakresie poszczególnych dyscyplin naukowych, prowadzonych w uczelniach i instytutach naukowych. Na podstawie wyników ewaluacji dokonywanej przez Komisję Ewaluacji Nauki minister przyznaje jednostkom kategorie (od najwyższej A+ do najniższej – C) w poszczególnych dyscyplinach nauki. Od przyznanej kategorii uzależnione jest prawo do nadawania stopni naukowych, prowadzenia studiów oraz finansowanie. Pierwsza ewaluacja w nowym kształcie objęła wyjątkowo pięcioletni okres – lata 2017-2021, a kolejna – obejmie lata 2022-2025.

Kształt ewaluacji jest przedmiotem nieustannej dyskusji w środowisku naukowym. Zmiany w niej zapowiedzieli ubiegłym roku minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek i wiceszef resortu - Włodzimierz Bernacki. PAP zapytała MEiN, kiedy planowane jest procedowanie projektu noweli ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w tym zakresie.

"W celu zapewnienia stabilności, rzetelności i przejrzystości procesu oceny nie planuje się wprowadzania obecnie zmian ustawowych związanych z ewaluacją jakości działalności naukowej. Rok 2023 r. jest już drugim rokiem, z którego osiągnięcia będą podlegały ocenie przeprowadzanej w 2026 r., w związku z tym kompleksowe przemodelowanie systemu ewaluacji byłoby niezasadne i wbrew interesom ocenianych podmiotów" - przekazała PAP rzecznik MEiN Adrianna Całus-Polak.

"O niewprowadzanie obecnie rewolucyjnych zmian apelowały m.in. instytucje przedstawicielskie środowiska szkolnictwa wyższego i nauki" - podkreśliła. Całus-Polak dodała, że obecnie rozważana jest wyłącznie zmian przepisów wykonawczych, czyli na poziomie rozporządzeń, która w dużej mierze jest konsekwencją wniosków i postulatów płynących ze środowiska naukowego. Obecnie - jak zaznaczyła - wszystkie zgłoszone uwagi są wnikliwie analizowane i rozpatrywane pod kątem możliwości ich uwzględnienia. Zapewniła, że MEiN analizuje wyniki ewaluacji przeprowadzonej w 2022 r. i dotychczas przyjęte rozwiązania, zarówno systemowe, jak i te dotyczące regulacji prawnych.

"Wszystkie proponowane zmiany zostaną przedstawione do zaopiniowania przez środowisko w ewentualnym projekcie rozporządzenia zmieniającego" - zapewniła Całus-Polak.

PAP zapytała również o to, ile uczelni lub instytutów złożyło odwołania od ostatecznych wyników ostatniej ewaluacji do sądu administracyjnego. "Liczba skarg do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzje w sprawie przyznania kategorii naukowych stanowi 2 proc. wszystkich wydanych decyzji administracyjnych" - podała rzecznik MEiN.

Łącznie uczelni i instytuty wniosły 583 wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy - podniesienie kategorii naukowej. W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy wyższą kategorię otrzymały łącznie 294 podmioto-dyscypliny - wynika z danych przekazanych przez MEiN. Kategorię A+ otrzymało 116 podmioto-dyscyplin, A - 424, B+ - 531, B - 50 i C - 24.(PAP)

Autor: Szymon Zdziebłowski

szz/ mhr/