Do identyfikacji nowych wzniesień ukrytych na dnie oceanów naukowcy wykorzystali najnowszą siatkę VGG (vertical gravity gradient) - ukazującą topografię dna morskiego, uzyskaną dzięki pomiarom wysokościomierza satelitarnego.

W artykule poświęconym tym odkryciom pismo "Science" przypomina stosunkowo niedawne katastrofy, w których łodzie podwodne zderzyły się z podwodnymi wulkanami. W 2005 r. amerykański okręt USS San Francisco o napędzie atomowym, płynąc z pełną prędkością, uderzył w podwodną górę. Ucierpiała większość członków załogi, a jedna osoba zmarła w wyniku odniesionych obrażeń. W 2021 r. USS Connecticut uderzył w nieoznakowane na mapie podwodne skały na Morzu Południowochińskim.

Zdecydowana większość podwodnych gór - ponad 27 tys. - nie była wykrywana przez sonary. "To aż niewyobrażalne" - komentuje geofizyk specjalizujący się w badaniu morza David Sandwell z Instytutu Oceanograficznego Scrippsów, który był jednym z liderów projektu.

Nowe odkrycia nie tylko minimalizują ryzyko nawigacyjne. Podwodne góry mogą być cennym źródłem pierwiastków ziem rzadkich, jak i źródłem wiedzy o płytach tektonicznych i magnetyzmie ziemskim. Są ważnymi oazami życia morskiego i mają wpływ na kontrolowanie wielkoskalowych przepływów oceanicznych, odpowiedzialnych za wyłapywanie ciepła i dwutlenku węgla.

"Im lepiej poznamy kształt dna morskiego, tym lepiej będziemy mogli się przygotować na zmianę klimatu" - uważa John Lowell, główny hydrograf z amerykańskiej agencji wojskowej National Geospatial-Intelligence Agency (NGA), zarządzającej mapami satelitarnymi.

Nowe podwodne wulkany zostały odkryte m.in. na dnie północno-wschodniego Atlantyku, a także w pobliżu grzbietu śródoceanicznego Oceanu Indyjskiego - w rejonie dotychczas uważanym za "pozbawiony magmy", jak skomentowała geofizyczka z Queensland University of Technology, Carmen Gaina.

Katalog podwodnych gór ma być rozszerzony w ramach projektu Seabed 2030, wykorzystującego do mapowania sonar o wysokiej rozdzielczości.

Więcej informacji o nowych odkryciach w artykule źródłowym. (PAP)

Nauka w Polsce - Magdalena Barcz

bar/ agt/