Nowe badania przeprowadzone przez zespół naukowców z Columbia University Mailman School of Public Health wskazują, że podwyższone poziomy zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza tlenków azotu, są związane z uszkodzeniem kości u kobiet po menopauzie.

Szkodliwe efekty były najbardziej widoczne w odcinku lędźwiowym kręgosłupa: ekspozycja na tlenki azotu wiązała się z dwa razy większym zanikiem kostnym w tej okolicy niż w przypadku normalnego starzenia.

Wcześniejsze badania dotyczące poszczególnych zanieczyszczeń sugerowały niekorzystny wpływ na gęstość mineralną kości, ryzyko osteoporozy i złamań u osób starszych. Nowe badanie jest pierwszym, które bada związek między zanieczyszczeniem powietrza a gęstością mineralną kości, szczególnie u kobiet po menopauzie, i pierwszym, które bada wpływ mieszanych zanieczyszczeń powietrza na stan kości.

Autorzy przeanalizowali dane zebrane w ramach badania Women’s Health Initiative, obejmującego zróżnicowaną etnicznie kohortę 161 808 kobiet po menopauzie.Narażenie na zanieczyszczenie powietrza (PM10, NO, NO2 i SO2) zostało oszacowane na podstawie adresów domowych uczestniczek. Przy użyciu densytometru rentgenowskiego mierzono gęstość mineralną kości (BMD - parametr służący do rozpoznawania osteoporozy dla całego ciała, biodra, szyjki kości udowej i kręgosłupa lędźwiowego). Pomiary były wykonywane podczas rejestracji oraz w pierwszym, trzecim i szóstym roku obserwacji.

Oszacowano, że pod wpływem tlenków azotu BMD kręgosłupa lędźwiowego obniżało się o 1,22 proc. rocznie – to prawie dwukrotnie więcej niż naturalne zmniejszanie się gęstości kości wraz z wiekiem. Prawdopodobnie efekt ten zachodzi w wyniku obumierania komórek kostnych, na przykład na skutek uszkodzeń oksydacyjnych.

„Nasze odkrycia potwierdzają, że zła jakość powietrza może być czynnikiem ryzyka utraty masy kostnej, niezależnie od czynników społeczno-ekonomicznych czy demograficznych. Po raz pierwszy mamy dowody na to, że w szczególności tlenki azotu są głównym czynnikiem przyczyniającym się do uszkodzeń kości i że kręgosłup lędźwiowy jest jednym z miejsc najbardziej podatnych na te uszkodzenia” – powiedział dr Diddier Prada z Columbia Mailman School of Public Health.

„Zmniejszenie narażenia na zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza tlenki azotu, zmniejszy uszkodzenie kości u kobiet po menopauzie, zapobiegnie złamaniom i zmniejszy obciążenie zdrowotne związane z osteoporozą. Dalsze wysiłki powinny koncentrować się na wykrywaniu osób o wyższym ryzyku uszkodzenia kości związanego z zanieczyszczeniem powietrza” – zaznaczył główny autor, dr Andrea Baccarelli z Columbia Mailman School of Public Health.

Głównym źródłem tlenków azotu są spaliny samochodów i ciężarówek oraz emisje z elektrowni.

W USA dochodzi rocznie do około 2,1 miliona złamań kości związanych z osteoporozą, co powoduje do 20,3 miliarda dolarów rocznych bezpośrednich kosztów opieki zdrowotnej. Osteoporoza dotyka kobiety bardziej niż mężczyzn: szacuje się, że 80 proc. z około 10 milionów Amerykanów z osteoporozą to kobiety. Najbardziej zagrożone są pacjentki po menopauzie: jedna na dwie kobiety w wieku powyżej 50 lat doświadcza złamania kości z powodu osteoporozy.

Więcej informacji w tekście źródłowym (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S258953702300041X). (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ bar/