Rok 2022 – szkolnictwo wyższe i polityka naukowa

STYCZEŃ

1.01 – MEiN ogłosiło program "Perły nauki", który ma wspierać wybitnie uzdolnionych absolwentów studiów pierwszego stopnia lub studentów po ukończeniu trzeciego albo czwartego roku jednolitych studiów magisterskich.

1.01 – Rozpoczęła się ocena jakości działalności naukowej uczelni i instytutów za lata 2017-2021.

23.01 – w MEiN odbyło się drugie spotkanie kierownictwa resortu edukacji i nauki ze związkowcami i innymi przedstawicielami środowiska akademickiego, poświęcone wynagrodzeniom w uczelniach publicznych. Omówiono na nim m.in. kwestie styczniowych wynagrodzeń wypłaconych nauczycielom akademickim.

24.01 – Ze względu na rosnącą liczbę zakażeń koronawirusem zajęcia ze studentami na Politechnice Opolskiej były od tego dnia prowadzone w trybie zdalnym.

27.01 – W relacji tydzień do tygodnia widoczne są stuprocentowe wzrosty zakażeń koronawirusem wśród studentów i pracowników na uczelniach – przekazał w Sejmie dyrektor departamentu szkolnictwa wyższego w MEiN Marcin Czaja.

LUTY

23.02 – 15 uczelni zawodowych otrzymało 15 mln zł na zwiększenie potencjału dydaktycznego w ramach programu MEiN "Dydaktyczna inicjatywa doskonałości".

24.02 – Pełną solidarność z całym narodem ukraińskim i poparcie dla Ukrainy jako suwerennego państwa wyrazili przedstawiciele polskiego środowiska akademickiego w związku z inwazją rosyjską na Ukrainę. Naukowcy zadeklarowali też wszelką możliwą pomoc.

MARZEC

02.03 – Projekt ustawy o Akademii Kopernikańskiej skierował do Sejmu prezydent Andrzej Duda. Prezydent zaznaczył, że projekt ten stanowi domknięcie reform, w wyniku których powstały Narodowe Centrum Nauki czy Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej.

02.03 – O zaprzestanie współpracy z jakąkolwiek organizacją rządową Federacji Rosyjskiej lub innego kraju, który wspiera rosyjską inwazję na Ukrainę, zaapelowało polskie środowisko akademickie. Współpraca naukowa nie może służyć wspieraniu działań militarnych krajów, które zagrażają innym państwom – podkreślono.

16.03 – Około 800 ofert staży i stypendiów z całego świata dla naukowców i studentów uciekających z Ukrainy w związku z inwazją rosyjską zebrano na stronie ScienceForUkraine.eu.

24.03 – Uniwersytet Łódzki, Opolski i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM), a także Politechnika Warszawska są wśród polskich uczelni, które zawiesiły współpracę z instytucjami naukowymi z Federacji Rosyjskiej. Było to spowodowane inwazją Rosji na Ukrainę.

29.03 – Instytucje środowiska akademickiego, m.in. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polska Akademia Nauk zaapelowały do prezydenta Andrzeja Dudy o wycofanie projektu dotyczącego Akademii Kopernikańskiej i o wstrzymanie prac nad nim. Wskazano, że projekt wywołuje poważne kontrowersje merytoryczne w środowisku akademickim, jest źródłem wielu negatywnych emocji i obaw wśród polskich uczonych.

KWIECIEŃ

07.04 – Sejm przyjął nowelizację ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce o doktorantach i szkołach doktorskich, mającą na celu złagodzenie konsekwencji związanych z efektami ewaluacji jakości działalności naukowej.

11.04 – Powstała Sieć Politechniczna Via Carpatia, stworzona przez trzy politechniki: Lubelską, Białostocką i Rzeszowską. Współpraca zakłada m.in. tworzenie innowacyjnych kierunków studiów, tworzenie międzyuczelnianych zespołów badawczych i powstanie inteligentnej chmury mapy kompetencji.

14.04 – W związku z poluzowywanie obostrzeń związanych z COVID-19 do normalnego trybu działania powróciły uczelnie. Tylko 10 proc. kierunków prowadzonych było na polskich uczelniach w sposób zdalny – wynika z monitoringu prowadzonego przez zespół Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP). Trend powrotu w mury uczelni był już widoczny od połowy marca.

27.04 – Otwarto nową siedzibę Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Jej koszt to 46 mln zł.

28.04 – Sejm przyjął ustawę o Akademii Kopernikańskiej. Nowa instytucja ma – według założeń – wzmocnić polską kadrę akademicką i zapraszać do współpracy naukowców z całego świata. Przeciwko jej powołaniu wystąpiło środowisko akademickie, naukowe i opozycja.

MAJ

11.05 – Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelę łagodzącą konsekwencję związane z wynikami oceny jakości działalności naukowej. Dotyczy ona doktorantów i działania szkół doktorskich oraz kontynuacji postępowań w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego.

18.05 – Zwiększenie konkurencyjności i poziomu rozpoznawalności polskiej nauki – to cele ustawy o Akademii Kopernikańskiej, którą w środę odrzucił Senat. Senatorowie zwracali uwagę na to, że nowa instytucja dubluje kompetencje istniejących i będzie upolityczniona.

26.05 – Sejm ponownie opowiedział się w głosowaniu za powołaniem Akademii Kopernikańskiej. Nie poparł uchwały Senatu o odrzuceniu ustawy o utworzeniu nowej instytucji.

CZERWIEC

22.06 – Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o Akademii Kopernikańskiej.

LIPIEC

07.07 – Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy podał nowe dane z systemu ELA. Wynika z nich m.in., że podczas studiów najczęściej pracują pielęgniarki i studenci inżynierii bezpieczeństwa.

SIERPIEŃ

01.08 – Resort edukacji i nauki opublikował wyniki ewaluacji działalności naukowej za lata 2017-2021. W sumie przyznano 65 kategorii naukowych A+, 323 kategorii A, 582 kategorii B+, 139 kategorii B i 36 kategorii C w ramach poszczególnych dyscyplin.

11.08 – Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek powołał na stanowisko dyrektora Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) dr. Dawida Kosteckiego.

WRZESIEŃ

1.09 – Weszła w życie część zapisów ustawy o Akademii Kopernikańskiej

14.09 – Przytłaczająca większość z odwołań złożonych przez uczelnie w sprawie ich oceny jakości działalności naukowej zostanie rozpatrzonych pozytywnie – zapewnił minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek. Ponad połowa uczelni i instytutów zakwestionowała przyznaną ocenę poziomu badań naukowych.

22.09 – Warszawskie uczelnie wyraziły zaniepokojenie wzrostem cen energii. Nie było jednak mowy o wprowadzeniu w związku z tym nauczania zdalnego. MEiN przekazało PAP, że wzrost cen mediów i wysoka inflacja "nie powodują ryzyka zaprzestania funkcjonowania tych podmiotów."

29.09 – Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek zapewnił, że nie będzie kryzysu w związku z cenami energii. "Projekty ustaw, które za chwilę będą procedowane, obejmują szkoły, uczelnie i wszystkie placówki oświatowe związane ze szkolnictwem wyższym tak, żeby staryfikować ceny energii" – podkreślił.

29.09 – Przedłużenie pierwszej kadencji Komisji Ewaluacji Nauki zakłada nowela ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, którą przyjął Sejm. Nowela poszerza też liczbę uczelni, które będą mogły kształcić lekarzy.

PAŹDZIERNIK

01.10 – Na blisko 400 uczelniach prawie 1,2 mln studentów rozpoczęło rok akademicki.

02.10 – Zapewniam rektorów uczelni, że ceny energii będą wyższe, ale nie wielokrotnie; uczelnie muszą mieć takie ceny energii, które będą do pokrycia z budżetu państwa, nad tym pracujemy – powiedział szef MEiN Przemysław Czarnek.

03.10 – MEiN zapewniło, że zgodnie z projektem założeń projektu ustawy o szczególnym wsparciu odbiorców wrażliwych ochroną mają zostać objęci odbiorcy wrażliwi, w tym podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, a więc zarówno uczelnie, jak i instytuty.

03.10 – Obecny rok jest rekordowy pod względem liczby studentów uczelni medycznych. Priorytetem dla uczelni jest jakość kształcenia – powiedział minister zdrowia Adam Niedzielski podczas inauguracji roku akademickiego w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach.

06.10 – Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie zarządził zdalne nauczanie w pięciu terminach I semestru roku akademickiego 2022/2023. Decyzja była związana z oszczędnościami wynikającymi ze wzrostu kosztów utrzymania obiektów, w tym z planowanymi podwyżkami cen prądu.

18.10 – O trudnej sytuacji ekonomicznej uczelni w Polsce w związku z podwyżkami cen mediów alarmował przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Marcin Pałys. Koszty funkcjonowania uczelni zmieniły się nie o kilka procent, tylko o kilkadziesiąt, a nawet kilkaset procent. Dlatego ich sytuacja ekonomiczna wymaga najszybszego reagowania – podkreślał.

20.10 – Prof. Marek Konarzewski został wybrany na nowego prezesa Polskiej Akademii Nauk – zdecydowali członkowie Zgromadzenia Ogólnego PAN. Prof. Konarzewski funkcję będzie pełnił przez cztery lata, do 2026 r. Zastąpi na tym stanowisku prof. Jerzego Duszyńskiego. W wyborach pokonał prof. Pawła Rowińskiego.

27.10 – Akademia Kopernikańska jest otwarta dla każdego. Tu nie ma preferencji politycznych – zapewnił w rozmowie z PAP pełnomocnik do organizacji i kierowania pracami Akademii Kopernikańskiej prof. Grzegorz Górski. Podkreślił, że roczny budżet w wysokości 25 mln jest wystarczający, a efekty działania akademii "zaskoczą wielu".

27.10 – Sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży pozytywnie zaopiniowała projekt budżetu państwa na 2023 r. w części dotyczącej szkolnictwa wyższego i nauki. Polskiej Akademii Nauk oraz Akademii Kopernikańskiej. W ustawie budżetowej na 2023 r. zaplanowano nakłady na szkolnictwo wyższe i naukę w kwocie 36 mld 691 mln zł.

31.10 – Nowe kierunki, na których kształceni będą inżynierowie jądrowi, powstaną na AGH w Krakowie i na Politechnice Wrocławskiej – zapowiedział szef MEiN Przemysław Czarnek. Takie kadry są niezbędne do obsługi elektrowni atomowych, które mają powstać w Polsce.

LISTOPAD

15.11 – Senat, pragnąc upamiętnić znamienitego uczonego, który zmienił postrzeganie świata, przyjął uchwałę ustanawiającą 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika. "Jest zaliczany do najwybitniejszych uczonych w historii świata, a jego nazwisko jest nierozerwalnie związane z jego ojczyzną – Polską" – napisano.

16.11 – Wprowadzenie kryterium budowania kadry naukowej powinno powrócić do ewaluacji jakości działalności naukowej uczelni i instytutów – powiedział PAP wiceszef MEiN Włodzimierz Bernacki. Zaproponował też uwzględnienie publikowania w czasopismach branżowych i popularnonaukowych w ocenie jednostek naukowych.

GRUDZIEŃ

01.12 – Sejm uchwalił z poprawkami nowelę dotyczącą zmian postępowań awansowych, o nadanie stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki oraz tytułu profesora. Znalazły się tam też zapisy na temat habilitacji – na przykład przewidziano obligatoryjnie publiczny charakter kolokwium habilitacyjnego, co ma wpłynąć pozytywnie na transparentność procedury.

02.12 – Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę przewidującą wprowadzenie limitu ceny prądu dla części odbiorców, w tym dla uczelni.

02.12 – Ministerstwo Edukacji i Nauki skutecznie wypowiedziało trzy umowy wiążące stronę polską z Rosją w dziedzinie edukacji i nauki. Były to umowy dotyczące: Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej pod Moskwą z 1956 r., Międzynarodowego Centrum Informacji Naukowej i Technicznej z 1969 r., a także porozumienie o współpracy w dziedzinie nauki i techniki z 1993 r. Z kolei umowy, które były negocjowane, zostały zamrożone, rozmowy na ich temat nie będą kontynuowane.

08.12 – Prof. Dariusz Jemielniak, dr hab. Mirosława Ostrowska, prof. Natalia Sobczak i prof. Aleksander Welfe zostali wybrani przez Zgromadzenie Ogólne PAN na wiceprezesów akademii. Czteroletnią kadencję rozpoczną w styczniu 2023 r.

14.12 – Senat uchwalił z poprawkami ustawę o zmianach w postępowaniach awansowych. Zakłada m.in. obligatoryjne publiczne kolokwia habilitacyjne, dostosowuje również przepisy do wprowadzenia nowych dyscyplin nauki.

15.12 – Szef MEiN wysłał do prezydenta Andrzeja Dudy wniosek o powołanie prof. Krzysztofa Mariana Górskiego na sekretarza generalnego Akademii Kopernikańskiej.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ joz/