Rozbłyski gamma to nagłe wzrosty natężenia promieniowania gamma pojawiające się w różnych miejscach na niebie. Mogą trwać od milisekund do kilku godzin. Astronomowie dzielą je długie (dwie sekundy i dłużej) i krótkie (mniej niż dwie sekundy). Przypuszczalnie mechanizm wybuchu różni się w obu tych kategoriach.

W przypadku krótkich błysków gamma nie jest znana dokładna natura ich pochodzenia, ale przypuszcza się, że są efektem złączenia się dwóch gwiazd neutronowych albo gwiazdy neutronowej i czarnej dziury.

Naukowcy z grupy kierowanej przez badaczy Northwestern University (USA) opracowali najbardziej obszerny jak dotąd katalog galaktyk, w których wystąpiły krótkie rozbłyski gamma. Przy pomocy czułych teleskopów oraz modelowania galaktyk udało im się wskazać galaktyki powiązane z 84 krótkimi rozbłyskami gamma, a także ustalić własności dla 69 z tych galaktyk.

Do uzyskania obrazów galaktyk i danych spektroskopowych użyto teleskopów z W.M. Keck Observatory, Gemini Observatories, MMT Observatory, Large Binocular Telescope Observatory oraz Magellan Telescopes w Las Campanas Observatory. Wykorzystano także dane z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a oraz Kosmicznego Teleskopu Spitzera.

Katalog nazwano Broadband Repository for Investigating Gamma-ray burst Host Traits, w skrócie BRIGHT. Powiększa on znacząco liczbę krótkich błysków gamma, dla których znamy galaktyki macierzyste.

Okazało się, że 85 proc. zbadanych krótkich rozbłysków gamma pochodzi z młodych galaktyk, w których aktywnie formują się gwiazdy. Analizy wskazują także, że więcej krótkich błysków gamma występowało, gdy był Wszechświat był młodszy (widzimy je w większych odległościach od nas) oraz że występowały wtedy w dalszych odległościach od centrów galaktyk. Kilka rozbłysków wystąpiło nawet dość daleko poza swoimi galaktykami macierzystymi.

Katalog został opisany w dwóch publikacjach, które ukazały się w czasopiśmie naukowym „The Astrophysical Journal”. Pierwszą autorką jednej z publikacji jest Wen-fai Fong, a drugiej Anya E. Nugent. (PAP)

cza/ ekr/