Moczenie nocne (MN) jest najczęstszym problemem urologicznym występującym u dzieci, ale zdarza się także w przypadku dorosłych. Według danych przytaczanych przez "Przegląd Urologiczny" niekontrolowane oddawanie moczu podczas snu dotyczy około 15-20 proc. pięciolatków i 5-7 proc. dzieci dziesięcioletnich oraz 1-3 proc. osób dorosłych. MN stwierdza się u 40 proc. dzieci, których jedno z rodziców moczyło się w nocy i u 70 proc. tych, których oboje rodziców było dotkniętych tą dolegliwością. Częściej dotyczy chłopców.

Dzięki zakrojonemu na szeroką skalę badaniu duńskich dzieci i młodzieży, naukowcy z Uniwersytetu w Aarhus we współpracy z duńskim projektem badawczym iPSYCH po raz pierwszy odkryli warianty genetyczne zwiększające ryzyko moczenia nocnego.

Przeprowadzono tak zwane badanie asocjacyjne całego genomu (GWAS). Dzięki analizie tysięcy wariantów genetycznych rozrzuconych po całym genomie, GWAS umożliwiło wskazanie statystycznie istotnych korelacji między określonymi wariantami genetycznymi a nocnym nietrzymaniem moczu. Przebadano genomy 3900 duńskich dzieci i młodych ludzi, u których zdiagnozowano moczenie nocne lub w trakcie leczenia. Grupa ta została następnie porównana z 31 000 dzieci i młodych ludzi, którzy nie cierpieli z powodu tego problemu.

„Aż 16 proc. wszystkich siedmiolatków cierpi na moczenie nocne i chociaż wielu z nich z tego wyrasta, 1 do 2 proc. wszystkich młodych dorosłych nadal się moczy. Jest to poważny stan, który może negatywnie wpłynąć na samoocenę i samopoczucie dzieci. Na przykład dzieci mogą bać się prześladowania i często rezygnują z wydarzeń obejmujących nocleg” - powiedziała Jane Hvarregaard Christensen, która jest jednym z naukowców odpowiedzialnych za badanie.

„Zidentyfikowaliśmy dwie lokalizacje w genomie, w których określone warianty genetyczne zwiększają ryzyko moczenia nocnego. Potencjalne geny przyczynowe, które wskazujemy, odgrywają rolę w zapewnianiu, że nasz mózg rozwija zdolność do zatrzymywania produkcji moczu w nocy, że aktywność pęcherza jest regulowana i zarejestrowana, a także śpimy w odpowiedni sposób” - wyjaśnia pierwsza autorka badania, Cecilie Siggaard Jørgensen.

Jak wynika z badania, powszechnie występujące warianty genetyczne mogą wyjaśnić nawet jedną trzecią genetycznego ryzyka moczenia nocnego. Oznacza to, że warianty genetyczne, które wszyscy mamy, mogą prowadzić do mimowolnego moczenia nocnego, gdy występują w określonej kombinacji.

„Ale nadal możesz mieć wszystkie te warianty bez moczenia łóżka w nocy, ponieważ istnieją inne czynniki ryzyka, których jeszcze nie zmapowaliśmy - zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. To bardzo złożone i nie można mówić o pojedynczym genie powodującym moczenie nocne” - mówiła Jane Hvarregaard Christensen.

Również dzieci z wieloma wariantami genetycznymi, które zwiększają ryzyko ADHD, są szczególnie narażone na moczenie nocne. „Nasze odkrycia nie oznaczają, że ADHD powoduje moczenie nocne u dziecka lub odwrotnie, ale tylko, że te dwa schorzenia mają wspólne przyczyny genetyczne. Więcej badań w tej dziedzinie pozwoli wyjaśnić szczegóły biologicznych różnic i podobieństw między dwoma zaburzeniami" - podkreśla Christensen.

Naukowcy przebadali również ponad 5500 osób z Islandii – w ich przypadku te same warianty genetyczne również wydają się zwiększać ryzyko moczenia nocnego. To kolejny argument za tym, że odkrycia nie są przypadkowe. W przyszłości autorzy badań chcący się dowiedzieć, czy te same warianty genetyczne zwiększają ryzyko moczenia nocnego u dzieci w innych częściach świata. Jest bardzo prawdopodobne, że będzie można zidentyfikować jeszcze więcej genów związanych z moczeniem nocnym i uzyskać głębsze zrozumienie tego zjawiska.

„Obecnie nadal nie możemy wykorzystać profilu genetycznego dziecka do przewidywania, na przykład czy dziecko wyrośnie z jego stanu, czy dana terapia zadziała. Być może będzie to możliwe w przyszłości, gdy zostaną przeprowadzone bardziej szczegółowe badania" - wskazała Jane Hvarregaard Christensen. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/