Znany z pięknego śpiewu słowik rozmnaża się w Europie i niektórych częściach Azji, a każdej zimy migruje do Afryki Subsaharyjskiej. Nowe badanie sugeruje, że napędzana zmianami klimatu selekcja naturalna prowadzi ewolucyjnych zmian, na skutek których słowicze skrzydła stają się coraz krótsze. Ptaki w przyszłości mogą nie być zdolne do odbycia corocznej migracji.

Carolina Remacha i Javier Pérez-Tris z Uniwersytetu Complutense w Madrycie oraz ich współpracownicy przeanalizowali zbierane przez 20 lat dane, dotyczące zmienności kształtu skrzydeł i przeżycia w dwóch populacjach słowików ze środkowej Hiszpanii. Jak odkryli, średnia długość skrzydeł słowika w stosunku do wielkości jego ciała zmniejszyła się w ciągu ostatnich dwóch dekad, czyniąc je mniej przydatnymi do migracji.

Krótkoskrzydłe ptaki rzadziej wracały na tereny lęgowe po pierwszej podróży do Afryki. Ale jeśli zmiana długości skrzydła negatywnie wpływa na przeżycie, co ją napędza?

Hipoteza „migracyjnego pakietu genów” przewiduje, że pakiet adaptacji związanych z migracją - w tym duża rozpiętość skrzydeł, a także wyższy wskaźnik metabolizmu spoczynkowego, większe lęgi i krótsze życie - może być kontrolowany przez zestaw genów, które są powiązane tak, że presja selekcyjna na jedną cechę wpływa również na inne.

W ostatnich dziesięcioleciach w środkowej Hiszpanii opóźnił się początek wiosny, zaś letnie susze stały się dłuższe i bardziej intensywne, pozostawiając słowikom krótsze okno na wychowanie młodych. Oznacza to, że największy sukces mogą odnieść te ptaki, które składają mniej jaj, co oznacza opiekę nad mniejsza liczbą młodych. A jeśli selekcja naturalna sprzyja mniejszym lęgom, może jednocześnie zmienić wszystkie cechy w „pakiecie genów migracyjnych”.

Naturalna selekcja wielkości lęgu, która przy okazji prowadzi do skracania skrzydeł, a co za tym idzie - zmniejsza szanse na przeżycie - jest przykładem „maladaptacji”. Sytuacji, w której reakcje organizmów na zmieniające się warunki środowiska stają się szkodliwe, a nie pomocne.

„Istnieje wiele dowodów na to, że zmiany klimatu wpływają na ptaki wędrowne, w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci zmieniając ich datę przybycia i datę lęgu oraz cechy fizyczne” - mówi główna autorka Carolina Remacha. - „Jeśli chcemy w pełni zrozumieć, w jaki sposób populacje ptaków dostosowują się do nowych środowisk, aby pomóc im stawić czoła wyzwaniom szybko zmieniającego się świata, ważne jest zwrócenie uwagi na potencjalne problemy związane z maladaptacją”.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ zan/