Liisa Hämäläinen i jej współpracownicy z University of Cambridge prowadzili badania na sikorach modrych (Cyanistes caeruleus) oraz sikorach bogatkach (Parus major). Oba gatunki mają podobną dietę i często żerują razem.

Grupie bogatek oraz grupie sikor modrych (obie liczyły po 12 ptaków) pokazywano filmy z ptakami jedzącymi niesmaczny, potencjalnie toksyczny pokarm nasączony gorzkim roztworem i oznaczony czarnym kwadratem. Filmowane ptaki reagowały odrazą, wycierając dzioby i potrząsając głowami.

Ptaki, które zobaczyły tę reakcję na filmie zwykle unikały pokarmu z czarnym kwadratem także w rzeczywistości – nie musiały ich nawet próbować.

Kontrolna grupa sikor modrych i sikor bogatek, która nie oglądała filmu znacznie częściej wybierała pokarm z czarnym kwadratem i dopiero gorzkie rozczarowanie zmieniało ich wybór.

Wiele gatunków owadów, takich jak biedronki, kowale bezskrzydłe czy niektóre ćmy wykształciło odstraszające ubarwienie i substancje chemiczne o gorzkim smaku, które odstraszają drapieżniki. Zanim jednak ptaki nauczą się kojarzyć ubarwienie z obrzydliwym smakiem, owady są narażone na duże ryzyko zjedzenia, ponieważ są wyjątkowo widoczne.

O ile w przypadku sikory modrej najskuteczniejsze pod względem edukacyjnym okazały się filmy z przedstawicielami własnego gatunku, bogatki uczyły się równie dobrze obserwując inne gatunki.

Zjawisko unikania określonych pokarmów na podstawie obserwacji zachowania osobników innego gatunku zaobserwowano wcześniej tylko u epoletnika krasnoskrzydłego (Agelaius phoeniceus) oraz wilgowrona mniejszego (Quiscalus quiscula).

Zdaniem autorów badania możliwość obserwacji zachowania innych ptaków i nauki ich kosztem może tłumaczyć, dlaczego różne gatunki często sobie towarzyszą. Zwracają przy tym uwagę, że dla mającej większą masę ciała bogatki taka sama porcja szkodliwego pokarmu jest potencjalnie mniej niebezpieczna niż dla sikory modrej. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/