Sadza powstaje w trakcie niepełnego spalania paliw i innych materiałów zawierających węgiel. Pod wpływem wysokiej temperatury i przy niedostatku tlenu powstaje węgiel bezpostaciowy, drobne struktury przypominające grafit i kuliste węglowe fullereny.

Łożysko to połączony pępowiną z płodem przejściowy narząd, dzięki któremu do krwi płodu przedostają się tlen i substancje odżywcze z organizmu matki, a usuwany jest dwutlenek węgla i produkty przemiany materii.

Pomiędzy płodową a matczyną częścią łożyska znajduje się półprzepuszczalna błona zbudowana z tkanek. Wiadomo, że substancje takie jak alkohol, nikotyna i niektóre leki mogą przenikać przez łożysko, dlatego kobiety powinny unikać ich podczas ciąży.

Zespół prof. Tima Narwota z belgijskiego Hasselt University zbadał metodą obrazowania w wysokiej rozdzielczości łożysk pięciorga dzieci urodzonych przedwcześnie i 23 urodzonych o czasie. W części płodowej każdego z badanych łożysk naukowcy odkryli cząsteczki sadzy.

10 matek, które mieszkały najbliżej ruchliwych dróg i były narażone na najwyższe poziomy zanieczyszczenia w czasie ciąży, miały wyższy poziom cząstek sadzy w łożysku w porównaniu z 10 matkami, które były najmniej narażone i mieszkały co najmniej 500 m od ruchliwej drogi.

Najwyraźniej ludzka bariera łożyskowa nie jest nieprzenikalna dla cząsteczek sadzy. Naukowcy sugerują, że cząsteczki sadzy przemieszczają się do łożyska z płuc matki. Nie jest natomiast jasne, czy sadza przechodzi dalej – do organizmu płodu.

Możliwy wpływ sadzy na dziecko i matkę wymaga dalszych badań. Być może uda się wyjaśnić, dlaczego wysokie zanieczyszczenie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem poronienia, przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej.

Eksperci doradzają ciężarnym kobietom unikanie biegania czy jazdy na rowerze w pobliżu ruchliwych dróg oraz wietrzenia mieszkania za pomocą okien wychodzących na ruchliwą ulicę, jednak ich zdaniem rozwiązanie problemu zanieczyszczenia powietrza można osiągnąć jedynie na „poziomie polityki”.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/