10 dokumentalnych opowieści o Polakach, którzy ponieśli śmierć za ratowanie Żydów podczas wojny można poznać dzięki filmowi <strong>"Życie za życie",</strong> którego premiera odbyła się 5 grudnia w stołecznym Muzeum Niepodległości.
Premiera uczciła przypadającą 4 grudnia 65. rocznicę powołania Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj oraz przypadającą 6 grudnia również 65. rocznicę zamordowania przez Niemców we wsi Ciepielów kilkudziesięciu Polaków za ukrywanie lub udzielanie pomocy Żydom.
Badacze szacują, że z rąk hitlerowców życie straciło od kilku do kilkudziesięciu tysięcy Polaków ratujących Żydów. Aby poznać dokładną liczbę i nazwiska ofiar, międzynarodowe grono badaczy powołało program "INDEX Pamięci Polaków zamordowanych przez hitlerowców za pomoc Żydom".
"Badamy archiwa cywilne, wojskowe i kościelne, zarówno w kraju, jak i za granicą. Dotychczas udało nam się sporządzić 3 tys. rekordów z danymi osobowymi bohaterskich Polaków, jednak ta liczba jest wciąż weryfikowana, ponieważ niektóre dane się powtarzają" - mówił Grzegorz Berendt z Instytutu Studiów Strategicznych, prowadzącego projekt.
Podobne badania prowadzi IPN we współpracy m.in. z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych od 2006 roku. "To projekt, mający za zadanie wyświetlenie i przedstawienie opinii publicznej w Polsce i na świecie Polaków represjonowanych i zamordowanych za udzielanie pomocy Żydom" - dodał dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, Jan Żaryn.
Historyk z IPN, Mateusz Szpytma podkreślił, że szczególnie ważne jest ujawnienie nazwisk i twarzy zarówno "ratujących Polaków, jak i ratowanych Żydów oraz miejsc śmierci i pochówku naszych bohaterskich rodaków" i uczynienie tego jak najszybciej, ponieważ z każdym rokiem maleje liczba świadków tamtych wydarzeń.
Obecny na spotkaniu ambasador Izraela w Polsce, David Peleg zaznaczył, że "Życie za życie" to dla niego bardzo ważny film i jest wdzięczny jego twórcom. "Wśród uhonorowanych przez mój kraj jako Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, które to odznaczenia są przyznawane za pomoc naszym rodakom na wniosek samych uratowanych, blisko jedna trzecia to Polacy. To bardzo wiele. Wciąż apelujemy o informacje o wszystkich, którzy podczas wojny ratowali Żydów" - powiedział Peleg.
W styczniu 2007 roku Yad Vashem ogłosił listę 21 758 osób - Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. W tym gronie najliczniejszą grupę stanowią Polacy - jest ich 6 004. Wielu także jest Holendrów - 4 767, a także 2 740 Francuzów i 2 185 Ukraińców. Znaczącą grupę wśród Sprawiedliwych stanowią też Belgowie - jest ich 1 443.
Kryteria przyznawania tytułu są bardzo ścisłe - ratujący musi być nie-Żydem, ratowanie nie mogło się wiązać z żadną gratyfikacją majątkową dla osoby ratującej. Konieczne jest też zeznanie żydowskiego świadka. Nie wszystkie osoby, dla których dokonuje się starań o przyznanie tytułu, go otrzymują. Istnieją rozbieżności w ocenach postaw niektórych osób, których Yad Vashem nie zdecydował się uhonorować, a które mimo to, w świetle dokumentów i zeznań świadków, odegrały znaczącą rolę w ratowaniu Żydów.
Film "Życie za życie" jest elementem pakietu edukacyjnego finansowanego przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego "Patriotyzm jutra", na który składa się również strona www.zyciezazycie.pl przedstawiająca relacje świadków. AKN
PAP - Nauka w Polsce
kap
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
