Na początku 2016 r. w sumie 29 kaszalotów zginęło w ciągu miesiąca na plażach i płyciznach Morza Północnego. Pojawiło się wówczas wiele teorii próbujących wytłumaczyć ich zachowanie – od zatrucia do zmian klimatycznych, które miałyby zmusić te drapieżne wieloryby do podążania za zdobyczą.

Jednak sekcja zwłok waleni wykazała, że większość zwierząt byłą młoda, zdrowa i dobrze odżywiona.

Kaszaloty zamieszkują głównie głębokie i stosunkowo ciepłe wody - na przykład wokół Azorów na wschodnim Atlantyku. Gdy młode samce mają 10 do 15 lat, kierują się w regiony polarne, w których zimnych wodach mogą liczyć na obfitość kałamarnic. Czasami wędrują wzdłuż zachodnich wybrzeży Wielkiej Brytanii i Irlandii do Morza Norweskiego. Wracają zwykle tą samą drogą. Jednak w roku 2016 trafiły na wybrzeża Niemiec, Holandii, Wielkiej Brytanii i Francji.

Dr Klaus Vanselow z uniwersytetu w Kilonii (Niemcy) sugeruje, że to zakłócenia geomagnetyczne spowodowane przez rozbłyski (burze) słoneczne mogły zakłócić nawigacyjne zdolności kaszalotów, kierując je na płytkie wody. Naukowiec uważa, że przyczyną były dwie silne burze słoneczne z końca grudnia roku 2015 – na pewien czas pole magnetyczne przesunęło się w pomiędzy Szetlandami a Norwegią o 460 kilometrów, a anomalia magnetyczna związana z norweskimi górami stała się „niewidoczna”.

Zdaniem specjalistów kaszaloty nawigują wykorzystując ziemskie pole magnetyczne, którego natężenie jest w niektórych miejscach większe, a w innych - mniejsze. Prawdopodobnie nauczyły się odczytywać te anomalie i wykorzystywać je do nawigacji – tak jak ludzie odczytują mapy. Wielkie burze słoneczne mogą zakłócać ziemskie pole magnetyczne, sprowadzając kaszaloty na złą drogę – tak jak w przypadku kierowców, ślepo podążających przez pola za błędnie wskazującym GPS-em.

Wcześniej naukowcy sugerowali, że burze magnetyczne mogą wpływać na zdolności nawigacyjne ptaków i pszczół. (PAP)

pmw/ agt/