Serbski astronom Milutin Milanković wysunął w 1920 r. hipotezę, że przyczyną powtarzających się w historii Ziemi zlodowaceń są cykliczne zmiany nachylenia osi Ziemi, które nakładają się z tzw. ekscentrycznością orbity okołosłonecznej (Ziemia krąży po elipsie i w różnych porach roku jest bliżej lub dalej od Słońca), co skutkuje wahaniami w nasłonecznieniu obszarów okołobiegunowych.

Słabym punktem tej teorii był jednak fakt, że wzrostom nasłonecznienia okolic bieguna, następującym regularnie co 21 tys. lat nie zawsze towarzyszyło cofanie się lądolodu, czyli tzw. interglacjał.

We wczesnym czwartorzędzie, czyli w okresie od 2,6 do 1 mln lat temu, czapy lodowe znikały średnio co 41 tys. lat, w ciągu ostatniego miliona lat jeszcze rzadziej, bo co około 100 tys. lat.

Na ratunek teorii Milankovicia śpieszą na łamach „Nature” badacze z University College London, Uniwersytetu w Cambridge i belgijskiego Uniwersytetu w Louvain. W opracowanym przez nich modelu statystycznym opisującym cykle zlodowaceń wprowadzają oni pewien próg nasłonecznienia, który musi zostać przekroczony, by zainicjować interglacjał.

Nie wystarczy zatem, by nasłonecznienie wzrosło. Wzrost ten musi przekroczyć pewien określony poziom, w przeciwnym razie epoka lodowcowa trwa nadal.

W ciągu ostatniego miliona lat próg ten uległ z nieznanych przyczyn podwyższeniu. Dr Takahito Mitsui z Uniwersytetu w Louvain przyczyn tego fenomenu upatruje w obniżeniu stężenia dwutlenku węgla w atmosferze. Wymaga to jednak jeszcze potwierdzenia w danych obserwacyjnych. (PAP)

krx/ mrt/