Polichlorowane bifenyle (PCB) oraz polibromowane difenyloetery (PBDE) były w XX wieku szeroko stosowane – na przykład jako izolatory czy środki zmniejszające palność tkanin lub tworzyw sztucznych. Z czasem jednak okazały się toksyczne, w dodatku gromadziły się w tkankach ludzi i zwierząt.

Od lat 30. do 70. wyprodukowano około 1,3 miliona ton PCB. Związki te uwalniają się ze składowisk odpadów oraz podczas awarii urządzeń. Nie ulegają naturalnemu rozkładowi i pozostają w środowisku.

Zespół doktora Alana Jamiesona z University of Newcastle (W. Brytania) badał poziom zanieczyszczeń w tkance tłuszczowej żyjących w głębinach Oceanu Spokojnego skorupiaków z rodzaju obunogów. Pochodziły z Rowu Mariańskiego (najgłębszy rów oceaniczny) oraz Rowu Kermadec. Oba rowy mają głębokość ponad 10 kilometrów, a położone są w odległości 7000 kilometrów od siebie. Do chwytania zwierząt użyto specjalnych zdalnie sterowanych pojazdów.

Analiza wykazała obecność zarówno PCB, jak i PBDE w tkance tłuszczowej obunogów. Autorzy przyznają, że wyniki ich badań trudno osadzić w szerszym kontekście - między innymi ze względu na rozmaitość stosowanych wcześniej metod pomiarowych. Jednak obunogi z Rowu Mariańskiego zawierały 50 razy więcej PC niż kraby z pól ryżowych zasilanych przez rzekę Liaohe, jedną z najbardziej zanieczyszczonych rzek w Chinach. Były skażone w podobnym stopniu, co obunogi z japońskiej zatoki Suruga, jednego z najbardziej zanieczyszczonych obszarów przemysłowych na północnym Pacyfiku.

Naukowcy sugerują, że PCB i PBDE dotarły do pacyficznych rowów wraz ze skażonymi plastikowymi odpadami oraz martwymi zwierzętami opadającymi na dno oceanu. Tam zjadały je obunogi i inne głębinowe zwierzęta. Głębie oceanu stają się w ten sposób składowiskiem toksycznych odpadów. Łańcuchy pokarmowe akumulują PCB i PBDE – dlatego ich koncentracja w głębinach jest wielokrotnie większa niż na powierzchni. (PAP)

pmw/ agt/