Naukowcy zwracają uwagę, że posiadanie wielu dzieci jest sporym obciążeniem dla organizmu kobiety. Badania na zwierzętach i niektóre badania populacji ludzkich pokazują, że większa liczba potomstwa wiąże się z krótszym życiem matki. Wciąż jednak nie wiadomo, jakie mechanizmy leżą u podłoża wcześniejszego zgonu kobiet rodzących wiele dzieci.

"Chcąc zbadać, czy u ludzi występują długofalowe koszty reprodukcji, postanowiliśmy sprawdzić, czy urodzenie dużej liczby dzieci może łączyć się z większym stresem oksydacyjnym i nagromadzeniem się uszkodzeń komórkowych u starszych kobiet” – wyjaśniła PAP dr Anna Ziomkiewicz-Wichary z Zakładu Antropologii Polskiej Akademii Nauk, współautorka artykułu opublikowanego na łamach czasopisma PLOS ONE.

Stres oksydacyjny jest wynikiem braku równowagi pomiędzy produkcją wolnych rodników, powstających w procesie oddychania komórkowego a wytwarzaniem enzymów niezbędnych do ich neutralizacji. Oddychanie komórkowe jest podstawowym procesem metabolicznym, dzięki któremu wszystkie organizmy uzyskują niezbędną do życia energię. Nadprodukcja wolnych rodników może powodować uszkodzenia struktur komórkowych, zwłaszcza mitochondriów oraz DNA. Wszystko to może prowadzić do przyspieszonego starzenia się organizmu.

W ramach badań międzynarodowy zespół badaczy przeanalizował historie reprodukcyjne oraz stan zdrowia stu polskich kobiet z regionu Beskidu Wyspowego. W Laboratorium Ekologii Reprodukcyjnej Uniwersytetu Yale dokonano oznaczeń biomarkerów stresu oksydacyjnego w próbkach moczu pochodzących od badanych kobiet. Przeprowadzone analizy wykazały, że kobiety, które urodziły czworo lub więcej dzieci, miały o około 20 proc. wyższe stężenia biomarkera uszkodzeń DNA komórkowego (8-OHdG), oraz o około 60 proc. wyższe stężenia enzymu antyoksydacyjnego (Cu-Zn SOD) w porównaniu z kobietami, które urodziły nie więcej niż troje dzieci. Stężenia obu biomarkerów stresu oksydacyjnego wzrastały liniowo wraz z liczbą przebytych ciąż i urodzonych dzieci.

Badania zespołu wskazują na długofalowe biologiczne koszty ciąży i karmienia piersią. Uczeni podkreślają, że posiadanie większej liczby dzieci związane jest z licznymi korzyściami dla zdrowia, jednak po menopauzie kobiety mogą ponosić koszty intensywnej reprodukcji w postaci podwyższonego stresu oksydacyjnego i przyspieszonego starzenia się organizmu.

„Należy podkreślić, iż nasze wyniki pokazują, że jedynie bardzo intensywna reprodukcja może niekorzystnie wpływać na zdrowie starszych kobiet” – tłumaczy dr Ziomkiewicz-Wichary.

„Warto podkreślić, że pod tym względem urodzenie drugiego czy trzeciego dziecka jest absolutnie bezpieczne. Należy również pamiętać, że na poziom stresu oksydacyjnego ma wpływ wiele innych czynników, takich jak palenie papierosów czy dieta. Kobiety, które zdecydowały się na większą rodzinę, powinny po menopauzie zwracać szczególną uwagę na prowadzenie zdrowego stylu życia” – dodaje badaczka. Wyniki tych badań wskazują – zauważa zespół naukowców - że konieczne jest powstanie programów ochrony zdrowia i opieki zdrowotnej dla kobiet o dużej dzietności. Kobiety te powinny być objęte szczególną opieką.

W skład zespołu autorskiego weszli: dr Anna Ziomkiewicz-Wichary, prof. Grażyna Jasieńska, dr Andrzej Galbarczyk oraz mgr Magdalena Klimek z Collegium Medicum UJ oraz prof. Richard Bribiescas i Amelia Sancilio z Uniwersytetu Yale.

Artykuł na zasadzie wolnego dostępu (Open Access) można czytać na stronach PLOS ONE

PAP - Nauka w Polsce

szl/ agt/