"W laboratorium będzie można prowadzić badania dotyczące transportu w nano- i mikroskali. W nanoskali badamy transport m.in. pojedynczych cząsteczek białek czy małych cząsteczek, a w mikroskali interesują nas przede wszystkim badania przepływów" - powiedział w rozmowie z PAP kierownik nowego laboratorium, dr hab. Piotr Garstecki z IChF PAN. Dodał, że wyniki badań mogą np. pomóc zrozumieć, jak funkcjonuje żywa komórka. Przydadzą się też w badaniach nad ekspresją białek, lekami czy w biotechnologii.

Laboratorium wyposażone jest już w mikroskop do szybkiej i ultraszybkiej dwu- i trójwymiarowej wizualizacji przepływów. Nowoczesna aparatura mikroskopowa pozwoli śledzić wybrane procesy za pomocą mikroskopii fluorescencyjnej oraz jasnego pola. Częścią mikroskopu jest kamera, która może filmować z szybkością aż miliona klatek na sekundę.

Jak powiedział PAP dyrektor IChF PAN, prof. Robert Hołyst, badacze w jego instytucie badają np. działanie koktajlów antybiotykowych. "Jak się bierze dwa antybiotyki to wcale nie jest powiedziane, że będą działały dwa razy lepiej" - wyjaśnił i dodał, że dzięki mikroskopowi, w który wyposażone jest laboratorium, można przyjrzeć się reakcji mikrobów na taką antybiotykową mieszankę. "Szybkie urządzenia pozwalają od razu zeskanować hodowlę np. 10 tys. bakterii" - zdradził.

Poza tym dzięki laboratorium będzie można badać tzw. "biologistykę", czyli m.in. transport białek wewnątrz komórki. "Każde z białek ma swoją funkcję. Z analizy ruchu takiego białka można się dowiedzieć, co robiło, z kim się spotkało i dlaczego" - zobrazował prof. Hołyst. Tymczasem o ruchu takich cząstek jeszcze niewiele wiadomo. Np. chodzi o białka w bakteriach, dziś znane są tylko pojedyncze analizy ruchu białek w ich komórkach. Dyrektor IChF PAN powiedział, że przy użyciu sprzętu z nowego laboratorium wystarczyłoby zaledwie kilkadziesiąt pomiarów, aby stworzyć bazy danych o ruchu kilku tysięcy bakteryjnych białek i ich kompleksów.

Laboratorium IChF PAN może przydać się również do analizy przepływów np. materiałów płynnych, z którymi mamy do czynienia na co dzień. Szczegółowo można więc pod mikroskopem badać np. właściwości szamponów czy mydeł. Hołyst spodziewa się też, że sprzęt używany będzie w badaniach np. w ciekłych kryształów czy mieszanin polimerów.

Laboratorium powstaje w ramach konsorcjum NanoFun. Celem NanoFun jest utworzenie w Polsce sieci kilkunastu środowiskowych laboratoriów zajmujących się nowatorskimi badaniami naukowymi o potencjalnych zastosowaniach w zakresie nanomateriałów, biochemii, biofizyki i inżynierii chemicznej. Projekt ten jest realizowany przez konsorcjum naukowo-przemysłowe NanoBioGeo w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013.

Dostęp do aparatury Środowiskowego Laboratorium Ultraszybkich Urządzeń Mikroprzepływowych IChF PAN mają instytucje wchodzące w skład konsorcjum NanoFun oraz użytkownicy zewnętrzni, zarówno z kraju, jak i z zagranicy.(PAP)

PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala

lt/ krf/ agt/