<strong>Akcelerator EBIS - unikatowe w skali światowej urządzenie badawcze dla fizyków – przekazano w czwartek naukowcom Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach</strong>. Uczelnia wzbogaciła się także o dwa nowe laboratoria: fizyki powierzchni i spektrometrii rentgenowskiej.
Akcelerator EBIS (Electron Beam Ion Source) może wytwarzać w „pułapce„ EBIT (Electron Beam Ion Trap) wiązki niskoenergetycznych jonów w bardzo wysokich stanach ładunkowych (do q = +70), czyli atomy pozbawione do kilkudziesięciu elektronów, dla których energia potencjalna oddziaływania z materią znacznie przewyższa energię kinetyczną jonów.
„Ten reżim energetyczny oddziaływania jonów z materią prowadzi - jak pokazują najnowsze badania - do zaskakujących zjawisk fizycznych, nieobserwowanych w przypadku, gdy w oddziaływaniu dominuje energia kinetyczna jonów” – powiedział prof. Pajek.
Ilustracją takich efektów jest m.in. tworzenie egzotycznych „pustych” atomów, a także wytwarzanie nanostruktur na powierzchni materiałów bombardowanych jonami w wysokich stanach ładunkowych. Zjawiska te zachodzą w skali rozmiarów pojedynczych atomów, co daje nowe możliwości wykorzystania technologicznego takich efektów (single-atom engineering) – wyjaśnił profesor.
Przykład unikatowych własności niskoenergetycznych jonów w wysokich stanach ładunkowych stanowi również ich oddziaływanie z materią biologiczną (biomolekuły, komórki) – wskazał Pajek. Badania oddziaływania skolimowanych (do rozmiarów submikronowych) w kapilarach wiązek jonów wysokonaładowanych z żywymi komórkami będą mogły być prowadzone w kontekście poznawania nowych metod terapii nowotworowej - dodał.
Akcelerator EBIS wraz z infrastrukturą badawczą laboratorium fizyki powierzchni i laboratorium spektrometrii rentgenowskiej zakupiony został z funduszy UE, w ramach programu operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Wyłożono na ten cel 9 mln zł. Zespół laboratoriów w Instytucie Fizyki UJK jest obecnie unikatową placówką badawczą w skali światowej - ocenił Pajek.
Za wieloletnią intensywną współpracę naukową z tym instytutem i za zasługi dla jego rozwoju, rada Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego nadała w czwartek prof. Marianowi Jaskóle z Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku tytuł profesora honorowego UJK.
Prof. Jaskóła jest specjalistą w zakresie eksperymentalnej fizyki jądrowej i pionierem fizyki akceleratorowej w Polsce. W końcu lat 50. XX wieku, wraz z zespołem fizyków warszawskich, zbudował pierwszy w Polsce akcelerator Van de Graaff (nazwany „Lechem”) - jedno z podstawowych urządzeń badawczych dla kilku pokoleń fizyków jądrowych w kraju.
PAP - Nauka w Polsce
mch/ krf/ bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
