Płazy beznogie (Gymnophiona) to rząd płazów o robakowatym kształcie, które żyją w wilgotnej glebie krajów tropikalnych (poza Madagaskarem, Nową Gwineą, Australią i wyspami Oceanu Indyjskiego). Ich rozmiary wynoszą od kilku centymetrów do półtora metra. Wyglądem często przypominają dżdżownicę i poruszają się w podobny sposób. W ich skórze znajdują się drobne łuski, a czaszka jest przystosowana do kopania.

Nie mają oczu lub posiadają oczy szczątkowe, za to na głowie są ruchome czułki dotykowe z chemoreceptorami. Żywią się larwami owadów i innych bezkręgowców. Niektóre są żyworodne, inne składają jaja.

Dotychczas znanych było 9 rodzin płazów beznogich. Teraz naukowcom z uniwersytetu w Delhi udało się odkryć gatunek, który okazał się należeć do wcześniej nieznanej, dziesiątej rodziny, nazwanej Chikilidae (od słowa, którym określa te zwierzęta język miejscowego ludu Garo). Potrzebne były dokładne badania - zarówno budowy wewnętrznej i zewnętrznej, jak i analiza DNA.

To właśnie na podstawie analizy DNA wykazano, że Chikilidae oddzieliły się od swoich afrykańskich krewnych około 140 mln lat temu, gdy pradawny kontynent Gondwana rozpadł się na części, z których powstały dzisiejsze Indie i Afryka.

Na razie niewiele wiadomo o życiu Chikilidae, choć wykazano, że samica owija się wokół rozwijających się jaj, nie jedząc przez 2-3 miesiące.

Płazy beznogie bardzo trudno obserwować, bo kryją się pod ziemią lub pod warstwą opadłych liści. Odkrycia dokonano dzięki około 250 ekspedycjom, w trakcie których naukowcy przez pięć lat przekopywali ziemię we wszystkich stanach północno wschodnich Indii. Jak zaznaczają odkrywcy nowych płazów, zwierzętom tym zagraża coraz większe zaludnienie i gospodarka rolna oparta na wypalaniu. Bywają też zabijane przez wieśniaków, mylących nieszkodliwe płazy z jadowitymi wężąmi.

PAP - Nauka w Polsce

pmw/ krf/bsz