Obecny cykl aktywności słonecznej, oznaczony numerem 24, miał być jednym ze słabszych. Tymczasem Słońce wydaje się być znacznie bardziej aktywne, niż pokazywały pierwsze prognozy - informują naukowcy z NOAA/Space Weather Prediction Center.
Najstarszym sposobem określania aktywności Słońca jest liczba plam, która opisywana jest tzw. liczbą Wolfa. Oblicza się ją bardzo prosto - do całkowitej liczby plam dodaje się liczbę grup plam pomnożoną przez dziesięć. W maksimum aktywności 11-letniego cyklu aktywności słonecznej liczba ta może sięgać wysoko ponad 200, a w minimum spada do zera.
Rok 2008 był wyjątkowo spokojny, jeśli chodzi o liczbę plam. Liczba Wolfa nie dość, że była niska, to jeszcze pokazywała delikatny trend spadkowy. Absolutne minimum zostało osiągnięte na przełomie lat 2008 i 2009. Pierwsze prognozy mówiły, że wzrostu liczby plam związanego z wejściem Słońca w nowy cykl możemy oczekiwać już w roku 2009. Okazało się jednak, że nasza dzienna gwiazda pokazała jedno z głębszych minimów w historii. Rok 2009 był więc bardzo ubogi w plamy i nawet na przełomie lat 2009 i 2010 zdarzały się okresy, w których na tarczy Słońca przez około miesiąc nie było żadnej plamy.
Od drugiego kwartału 2010 roku plamy zaczęły się pojawiać częściej i aktywność naszej dziennej gwiazdy wyraźnie zaczęła rosnąć. Maksymalne dzienne liczby Wolfa notowane w zeszłym roku sięgały nawet ok. 30.
Ostatnie maksimum 11-letniego cyklu było bardzo szerokie i przypadło na lata 2000-2001, następnego – według astronomów - powinniśmy więc oczekiwać w latach 2012-2013. Poprzednie maksimum nie było wysokie. Średnia miesięczna liczba Wolfa sięgnęła w nim maksymalnie poziomu 170. W roku 1990 dochodziła nawet do 200, a w potężnym maksimum z końcówki lat 50. XX wieku przekraczała 250.
Jeszcze na przełomie roku 2010 i 2011 naukowcy z NASA Marshall Space Flight Center przewidywali, że nadchodzące maksimum cyklu nr 24 będzie jednym z niższych. Maksymalne średnie miesięczne liczby Wolfa, które mieliśmy obserwować na przełomie lat 2012 i 2013 miały być na poziomie 70. Ostatnio tak niskie maksima były obserwowane w latach 1880-1930 w cyklach nr 12-16.
Tymczasem niespełna pół roku po publikacji tych prognoz okazało się, że Słońce sprawiło naukowcom sporą niespodziankę. Jeszcze przed połową roku 2011 średnie miesięczne liczby Wolfa przekroczyły poziom 50, a dzienne potrafiły wyraźnie przekraczać poziom 100.
Ostatnie trzy miesiące Słońce także nie próżnowało. Średnie miesięczne liczby Wolfa zaczynają bowiem docierać do poziomu 90-100, a bywały już dni, kiedy dzienne liczby przekraczały wartość 200. Do tego dochodzi spora liczba wybuchów klasy X, którymi ostatnio popisała się nasza dzienna gwiazda.
Trudno jeszcze powiedzieć, czy naukowcy znów muszą zrewidować swoje prognozy, bo obecna aktywność Słońca, marginalnie i w granicach błędów, zgadza się jeszcze z poprzednim modelem, choć liczby Wolfa są konsekwentnie wyższe od przewidywanych.
Obecnie wydaje się, że maksimum aktywności możemy spodziewać się w maju 2013 roku. Naukowcy wciąż podają, że w tym okresie miesięczne liczby Wolfa powinny oscylować na poziomie niespełna 100, ale teraz wydaje się, że to zbyt pesymistyczne oszacowanie i nie jest wykluczone, że obecne maksimum cyklu nr 24 wcale nie będzie dużo niższe niż poprzednie.
PAP - Nauka w Polsce
aol/ agt/bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
