1 września 2011 roku mija 20 lat od chwili, kiedy Linus Torvalds, programista z Finlandii ogłosił na internetowym biuletynie BBS, iż pracuje nad systemem operacyjnym o wolnym dostępie do źródeł, rozpowszechnianym bezpłatnie. Jak stwierdził, jest to projekt "hobbistyczny", a sam system będzie "niezbyt duży i nie bardzo profesjonalny".

W latach 1999-2002 Linux zaczął być obecny na największym rynku systemów operacyjnych - desktopowym oraz małych serwerów. Jednak pęknięcie bańki spekulacyjnej firm internetowych (tzw. dot-comów) spowodowało, iż inwestorzy zniechęcili się do nowych inicjatyw, w tym do Wolnego Oprogramowania. Bańka spekulacyjna na giełdach europejskich i amerykańskich w latach 1999-2000 oparta była na przeszacowaniu wartości firm internetowych. Urealnienie ich wartości spowodowało załamanie rynku giełdowego, z którego zaczął się on podnosić dopiero w 2001 roku.

Według raportu opracowanego przez MBAOnline.com i CNN obecnie na rynku desktopów dominuje wciąż system operacyjny Microsoft Corporation - Windows XP(45,82 proc. udziału w rynku). Drugą pozycję zajmuje najnowszy Windows 7 z 33,21 proc. udziałem. Trzecie miejsce zajmuje Windows Vista - 12,55 proc. Czwarty jest system OS X firmy Apple - 6,36 proc. Linux jest piąty z udziałem - 0,79 proc.

O ile jednak Linux nie rozpowszechnił się na rynku desktopowym, to rozwiązania na nim oparte często występują na innych rynkach. Na bazie tego systemu oparty jest jeden z najbardziej rozpowszechnionych systemów dla urządzeń mobilnych - Android. System ten znajduje się w 43 proc. smartfonów, wielu tabletach oraz przystawkach TV internetowej, rozpowszechnianych m.in. przez Google. Podobnie ChromeOS stworzony przez Google oparty jest na Linuksie.

Z Linuksa powstał także inny ważny system operacyjny na rynku mobilnym - WebOS. Jak stwierdził obecny właściciel tego systemu - koncern Hewlett-Packard - to właśnie ten system, nie palmtopy i urządzenia mobilne spowodował, że koncern przejął wytwarzającą je firmę Palm. HP zdecydował przy tym w sierpniu br. o zaprzestaniu produkcji urządzeń mobilnych wytwarzanych przez Palm, ale chce rozwijać WebOS. Koncern prawdopodobnie zdecyduje się na licencjonowanie tego oprogramowania innym wytwórcom systemów mobilnych, aby WebOS pojawił się np. w urządzeniach komputerowych wbudowanych w samochody.

Na rynku tabletów pierwsze miejsce zajmuje system operacyjny Apple - 61,3 proc. Drugie zajmuje Android - 30,1 proc. Na trzecim miejscu znajdują się systemy koncernu Microsoft - 4,6 proc. Czwarte miejsce zajmuje QNX - 3,3 proc. Z kolei na rynku systemów operacyjnych dla urządzeń mobilnych ( w tym smartfonów) największy udział ma Android (39 proc.). Drugim co do wielkości jest iOS - 28 proc. Na następnych miejscach znajdują się Blackberry (20 proc.), Windows Phone (7 proc.) WebOS i Symbian (Nokia) ( po 2 proc.)

Jak twierdzą eksperci zapytywani przez CNN, w przypadku Linuksa ważne jest to, iż system ten nie jest własnością jakiejkolwiek firmy, a wielu inżynierów i programistów w ramach własnych eksperymentów programistycznych rozwija jego jądro (kernel). System operacyjny liczy 14 mln linii kodu i według Linux Foundation jest chroniony przez 520 tys. patentów.

Obecnie Linux jest instalowany m.in. w lodówkach w minikomputerach z wyświetlaczami do nich dołączonymi, systemach nawigacji samochodowej, komputerach sterujących wyświetlaczami umieszczonymi na jezdniach, mostach i wiaduktach, w bankomatach, komputerowych systemach rozrywkowych i innych urządzeniach tego typu.

Stosują go także często instytucje rządowe i samorządowe ze względu na elastyczność i bezpieczeństwo. Mimo porażki na rynku desktopów, Linux jest największym systemem operacyjnym na rynku serwerów i często wybieranym środowiskiem operacyjnym dla superkomputerów - zauważa CNN.

PAP - Nauka w Polsce

mmej/ krf/bsz