Jak wyjaśnił prof. Smólski, w połowie roku wejdą w życie ustawy opisujące system zarządzania nauką w Polsce. Oprócz NCBiR pojawi się Narodowe Centrum Nauki, agencja finansująca badania podstawowe.

"NCBiR zajmuje się zarządzaniem wszystkimi projektami badawczymi z zakresu badań stosowanych w Polsce, z bardzo silnym akcentem na duże projekty zwane programami strategicznymi, czyli wysokonakładowymi" - powiedział dyrektor.

Dodał, że w gestii ministra nauki i szkolnictwa wyższego pozostaną dotacje statutowe oraz duże inwestycje strukturalne i nadzór nad działaniem obu agencji. Obok, w tym systemie, pozostanie elitarna Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, jak również Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, wspomagająca obszar badań stosowanych i wdrożeń.

"Aktualnie w Centrum realizujemy projekty strategiczne, na przykład polskie sztuczne serce, pakiet związany z programem wieloletnim poprawy bezpieczeństwa i warunków pracy, wszystkie projekty badawcze zamawiane, które w tej chwili w Polsce funkcjonują, projekty rozwojowe, inicjatywa technologiczna, a wreszcie nowy, zakończony aktualnie konkurs na projekty, które przeprowadzają wnioskodawców - przedsiębiorstwa czy jednostki naukowe - z obszaru badań do wdrożeń" - wyliczał prof. Smólski.

Zaznaczył, że w obszarze działań NCBiR znajduje się też cały pakiet projektów międzynarodowych - w ramach sieci europejskich, inicjatywy Eureka, Eurostars czy polskich inicjatyw technologicznych.

Pod koniec 2009 r. NCBiR był zaangażowany w około 800 projektów badawczych, które realizowano przy budżecie 435 milionów złotych. Na przełomie lat 2009/2010 zostały uruchomione pierwsze programy strategiczne.

"Są one bardzo ważnym elementem w obszarze badań stosowanych. To wysokonakładowe projekty. Jeden ma służyć rozwojowi technologii w zakresie energetyki - tak ważny w procesie, który w tej chwili ma miejsce, a jego wysokonakładowość podkreślona jest kwotą 300 milionów złotych. Bardzo jesteśmy radzi z tego programu i z wyników konkursu" - powiedział dyrektor.

Jak stwierdził, konkurs zgromadził wokół projektów bardzo wiele najlepszych jednostek naukowych w Polsce, ale co najważniejsze, sprostał wymogom, by w proces ich przygotowania i realizacji włączyli się przedsiębiorcy. Weszli oni do konsorcjów nie tylko jako współudziałowcy przedsięwzięcia finansowanego ze środków publicznych, ale aktywnie włączyli się finansowo, wkładając po kilkadziesiąt milionów złotych w proces finansowania badań.

"Drugi program, który obecnie rozstrzygamy, to interdyscyplinarny system interaktywnej informacji naukowej i naukowo-technicznej. Chodzi o stworzenie platformy repozytoryjnej, która ma wspierać proces dostarczania bezpłatnego dostępu do wszystkich zasobów wiedzy, jakimi świat nauki powinien się posługiwać - jak bazy czasopism, bazy bibliograficzne itp." - poinformował prof. Smólski.

Podkreślił, że na etapie konkursów na duże projekty badawcze do NCBiR napłynęło 144 aplikacji. Stopniowo jednak liczba aplikacji zmniejszyła się do 20. Ci wszyscy, którzy próbowali się zmierzyć z dużymi programami, dochodzili do wniosku, że jednak powinni działać razem. Powstały konsorcja skupiające najlepsze ośrodki i zespoły badawcze dla realizacji wspólnych przedsięwzięć.

Jak tłumaczył dyrektor NCBiR, słabą stroną polskiej rzeczywistości jest niski udział przedsiębiorstw w finansowaniu nauki. Duże projekty strategiczne to realne i opłacalne oferty dla przemysłu.

"Na tym nam najbardziej zależy w systemie nauki polskiej. W konsorcjach pojawiają się ci, którzy czekają na te badania i potrafią wyłożyć pieniądze na ich realizację - to przemysł. Przełamaliśmy w ten sposób pewną niemoc, która występowała do tej pory" - podsumował profesor. KOL

PAP - Nauka w Polsce

agt/