Głowonogi, choć należą do mięczaków podobnie jak niezbyt bystre małże czy ślimaki, są uważane za najinteligentniejsze bezkręgowce. Mimo trwających od początku XX wieku badań nie było jednak jasne, czy potrafią słyszeć pod wodą. Pozbawione wzroku ośmiornice potrafiły wprawdzie lokalizować dźwięki wydawane przez łodzie czy stukanie w akwarium, ale w ich ciałach nie zlokalizowano przestrzeni wypełnionej gazem, która - jak pęcherz pławny ryb- pozwalałaby wykrywać fale dźwiękowe dzięki chwilowym zmianom ciśnienia.

Jednak fizjolog Hong Young Yan z Tajwańskiej akademii Nauk Taipei podejrzewał, że głowonogi mogą wykorzystywać do słyszenia narząd zwany statocystą - rodzaj woreczka wyścielonego rzęskami, ze zmineralizowaną masą w środku. Za pomocą statocysty słyszą na przykład krewetki.

Hong Young Yan opracował specjalną, nieinwazyjną metodę pomiaru reakcji nerwów zwierzęcia na bodźce, co pozwoliło korzystać z elektrod umieszczonych na powierzchni ciała, aby rejestrować impulsy nerwowe wyzwalane w procesie słyszenia. Badania przeprowadzone na ośmiornicy Octopus vulgaris oraz mątwie Sepioteuthis lessoniana wykazały, że ośmiornica słyszy dżwieki o częstotliwości od 400 do 100 herców, zaś mątwa-od 400 do 1500 herców. Ta różnica zapewne wynika ze sposobu życia obu głowonogów - mątwa żyje w otwartej toni wodnej, a ośmiornica - na usianym skałami dnie, gdzie dźwięki o wyższej niż 1000 herców częstotliwości źle się rozchodzą.

Jak się wydaje, słuch głowonogów, choć nie jest tak dobry jak ryb, pozwala im jednak słyszeć wrogów (chocby delfiny) i wykorzystywać dźwięki do porozumiewania się czy polowań. PMW

PAP - Nauka w Polsce

bsz