Lilpop zaznaczała, że wszystkie organizmy żywe posiadają DNA. Jest to związek chemiczny - kwas deoksyrybonukleinowy - który pełni rolę nośnika informacji genetycznej. "My staramy się je wyciągnąć z komórek i zobaczyć jak wygląda" - wyjaśniła. Ewolucja sprawiła, że wszystkie rośliny gromadzą bardzo dużo DNA. Jednak - podobnie jak u człowieka - rola niektórych jego fragmentów nie jest jeszcze dobrze znana.

DNA układa się w bardzo cienką nić. Dzięki temu, że komórki cebuli zawierają bardzo dużo tego kwasu, można zobaczyć je nawet gołym okiem. Nić DNA cebuli może osiągnąć nawet 14 metrów długości.

"Skoro chcemy uzyskać DNA, to konieczne jest dostanie się do wnętrza komórki. Otacza ją powłoka, zbudowana z tłuszczu" - wyjaśniała Lilpop. Dodała, że jeśli powłoka tłuszczowa otaczająca komórkę zostanie rozpuszczona - podobnie jak tłuszcz na patelni zostaje rozpuszczony przez płyn do naczyń - to wszystko co się mieści wewnątrz komórki zacznie z niej wypływać - również DNA.

"Komórki są jednak otoczone jeszcze ścianą komórkową, czyli sztywną klatką" - opisywała Lilpop. Nawet jeśli z komórki wypłynęły już wszystkie składniki, to i tak trzymają się one tej właśnie ściany komórkowej. Jej z kolei nie zniszczą ani sól, ani woda, ani detergenty. Do jej zniszczenia metodami "domowymi" konieczny jest np. mikser.

Jak można więc bezpiecznie uzyskać DNA z cebuli? Lilpop podała prosty przepis. Należy pokroić warzywo na drobne kawałeczki, a następnie zalać je roztworem płynu do mycia naczyń, wody i soli. Naczynie z mieszaniną trzeba przez 10 minut chłodzić w zimnej wodzie. Ochłodzoną mieszaninę należy rozdrobnić mikserem, a potem przesączyć przez filtr do kawy. Do naczynka z przefiltrowaną już substancją należy wlać powoli spirytus. Jego ilość musi być taka sama, jak przesączonej substancji.

Po kilku minutach na styku mieszaniny i spirytusu będzie widoczna galaretka z przyczepionymi bąbelkami powietrza. Ta galaretka to cienkie i długie nici DNA. Podczas Pikniku Naukowego dzieci nawijały je na patyczek. Tak uzyskane DNA, zapakowane do małego pojemniczka, można było zabrać ze sobą do domu.

W tym roku w Szkole Festiwalu Nauki - prócz uzyskania DNA cebuli - można było zbadać działanie enzymów - paktynazy i celulazy, które umożliwiały uzyskanie dużej ilości soku np. z jabłek.

Szkoła Festiwalu Nauki, została zorganizowana przez Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego, SGGW i Fundację BioEdukacji. SFN przybliża współczesną wiedzę biologiczną uczniom i nauczycielom. Jak wyjaśniła PAP Joanna Lilpop, w ramach Pikniku Naukowego SFN, działa już od sześciu lat czyli od początku swojego istnienia.

PAP - Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska

agt/