"Deklarację wobec wszystkich Francuzów" Ludwik XVI spisał na dzień przed swoją ucieczką w 1791 roku z Paryża. Król, aresztowany w drodze ku północno-wschodniej granicy Francji, przywieziony z powrotem do Paryża, został wtrącony wraz z rodziną do więzienia Temple, oskarżony o zdradę i - w 1793 roku - zgilotynowany.

Podczas procesu oskarżyciele cytowali "Deklarację" jako dowód na to, że Ludwik XVI chciał "pogrążyć Francję w koszmarze wojny domowej".

"To bardziej manifest niż testament; jest to ostatni wielki polityczny tekst króla, w którym mówi on: +tego chcę+, +dlatego odchodzę+" - powiedział historyk i biograf Ludwika XVI Jean- Christian Petitfils. Dokument określa jako "tekst kluczowy dla historii panowania Ludwika XVI, a zwłaszcza jego stosunku do rewolucji".

W swoim politycznym testamencie król oskarża rewolucjonistów o zamach na "godność korony Francji" i broni królewskiego prawa absolutnego weta, a wobec żądań równości społecznej przyjmuje ton ugodowy.

"Ludu francuski, a nade wszystko paryżanie (...) powróćcie do swego króla" - pisał. - On zawsze będzie waszym ojcem, największym przyjacielem".

16-stronicowy dokument zaginął w czasach rewolucji francuskiej. Francuski ekspert Gerard Lheritier był jednak przekonany, że istnieje i udało mu się dotrzeć do kolekcjonera, który go posiadał. W jaki sposób jednak manifest znalazł się w USA - nie wiadomo.

Kolekcjoner zgodził się rozstać z "Deklaracją" w zamian za kilka milionów euro - powiedział Lheritier.

W końcu maja rękopis zostanie wystawiony w paryskim Muzeum Listów i Rękopisów.

"Nie opuści on już Francji i zrobimy, co się da, aby zatrzymać go w muzeum" - dodał Lheritier. KLM

PAP - Nauka w Polsce

bsz