Celem nagrody - przyznawanej wspólnie przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) i Amerykańskie Stowarzyszenie na rzecz Postępu Nauk (AAAS - American Association for the Advancement of Science) - jest podkreślenie znaczenia polsko-amerykańskiej współpracy naukowej i zaprezentowanie wyników wzajemnie uzupełniających się działań każdego z badaczy. Przyznawana jest ona parze naukowców – jednemu pracującemu w Polsce, a drugiemu w USA – za wybitne osiągnięcie naukowe będące efektem wspólnych badań. Każdy z laureatów otrzymuje po 5 tys. USD.

Jak informuje w komunikacie prasowym FNP, profesorowie Reich i Oleksyn zostali wyróżnieni za badania opisujące zróżnicowanie pod wpływem zmian klimatycznych populacji różnych gatunków drzew o szerokim zasięgu geograficznym. Współpracujący ze sobą już od ponad 25 lat naukowcy mają na koncie wiele osiągnięć, m.in. odkrycie ogólnych zasad kształtujących procesy fizjologiczne roślin i zachodzące w nich zmiany. Stanowi to zarówno teoretyczną, jak i empiryczną podstawę głębszego zrozumienia reakcji roślin na główne czynniki powodujące globalne zmiany klimatyczne.

"Mamy nadzieję, że sukcesy naszych laureatów będą inspiracją do prowadzenia wspólnych badań dla kolejnych naukowców" – mówi prezes FNP prof. Maciej Żylicz, cytowany w komunikacie.

Prof. Jacek Oleksyn związany jest z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku. Specjalizuje się w biologii roślin i leśnictwie. Jego badania obejmują takie zagadnienia jak: ekologia, ekofizjologia roślin lądowych i ekosystemów, lokalne i globalne zmiany środowiska, a ostatnio również transkontynentalna i globalna zmienność kluczowych cech chemicznych, strukturalnych i fizjologicznych roślin.

Z kolei prof. Peter Reich, pracujący na Uniwersytecie Minnesoty, jest specjalistą w dziedzinie ekologii leśnej i użytków zielonych. Zajmuje się badaniem wpływu zmian klimatycznych na środowisko naturalne i ludzi.

Obaj laureaci opublikowali wspólnie 87 artykułów - w tym siedem w prestiżowych czasopismach "Science", "Nature", "Proceedings of the National Academy of Sciences" i ponad trzydzieści w czołowych czasopismach zajmujących się biologią roślin i ekologią. Szczególnym uznaniem w międzynarodowym środowisku naukowym cieszą się ich badania dotyczące wpływu globalnych zmian klimatycznych na drzewa w Polsce, Stanach Zjednoczonych i innych krajach, a także opisanie globalnych zmian składu chemicznego i cech fizjologicznych roślin oraz poznanie wpływu różnych gatunków drzew na gleby.

Długoletnia współpraca profesorów Oleksyna i Reicha pomogła zacieśnić współpracę pomiędzy polskim i amerykańskim środowiskiem naukowym poprzez organizację wspólnych badań, w których uczestniczyło dziesiątki polskich i amerykańskich badaczy. Zaowocowała ona różnymi projektami badawczymi, które obecnie podejmowane są nie tylko w Polsce i USA, lecz również w takich krajach jak Australia i Niemcy.

Polsko-Amerykańska Nagroda Naukowa została ustanowiona w 2013 roku. Jest przyznawana co dwa lata na podstawie przeprowadzonej procedury konkursowej. Jury, w skład którego wchodzą wybitni naukowcy z Polski i Stanów Zjednoczonych, wybiera parę zwycięzców na podstawie opinii wydanych przez ekspertów zewnętrznych. W dotychczasowych konkursach nagrodę otrzymali: prof. Mariusz Jaskólski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i dr Alexander Wlodawer z Narodowego Instytutu Raka w USA (edycja 2014) oraz prof. Ryszard Kierzek z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu i prof. Douglas H. Turner z Wydziału Chemicznego Uniwersytetu w Rochester w USA (edycja 2016).

Ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się 15 listopada 2018 r. w siedzibie AAAS w Waszyngtonie. (PAP)

kflo/ zan/