Zamieszkująca Madagaskar lemuria rdzawoczelna (Eulemur rufifrons) wykorzystuje przeżute krocionogi do zwalczania dolegliwości przewodu pokarmowego – informuje pismo „Primates”.
Podobnie jak inne ssaki naczelne, lemury mają tendencję do pocierania swojego ciała rozmaitymi obiektami, substancjami i materiałami.
Eksperci określają takie działania jako samonamaszczanie i uważają, że może to być forma komunikacji, sposób usuwania toksycznych substancji przed spożyciem lub metoda samoleczenia.
Zespół dr Louise Peckre z Instytutu Badań Prymatologicznych Leibniza (Niemcy) obserwował pięć grup lemurów z gatunku lemuria rdzawoczelna (Eulemur rufifrons) w lesie Kirindy na Madagaskarze.
W przypadku sześciu osobników wielokrotnie zaobserwowano, że przeżuwały one krocionogi (prawdopodobnie z rodzaju Sechelleptus). Krocionogi te pojawiły się w kilka godzin po pierwszym w tym sezonie ulewnym deszczu.
Podczas żucia powstawały spore ilości pomarańczowej substancji, będącej mieszaniną śliny lemura oraz wydzieliny krocionoga. Następnie zwierzęta pocierały krocionogami obszar wokół swoich genitaliów, odbytu i ogonów. Część przeżutych krocionogów zostało również połkniętych.
Peckre i jej koledzy uważają, że lemury żują krocionogi w celach leczniczych i zapobiegawczych – w przypadku świądu lub utraty masy ciała, powodowanych przez pasożyty – zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Prawdopodobnie substancją czynną jest wydzielany przez krocionogi benzochinon (oprócz zwalczania pasożytów odstrasza on także komary).
Samonamaszczanie krocionogami może oczyszczać lemury z pasożytów często występujących w ich układzie pokarmowym, zwłaszcza - spokrewnionych z ludzkimi owsikami - nicieni z rodzaju Oxyuridae, o których wiadomo, że wywołują podrażnienie w okolicy odbytu zwierząt.
Zdaniem niemieckich naukowców lemury wykorzystują krocionogi nie tylko do leczenia chorób, ale także do zapobiegania. Uważają, że potrzebne są dalsze badania, porównujące te gatunki naczelnych, które namaszczają się krocionogami bez ich połykania, do gatunków, które również zjadają krocionogi. Przypuszczalnie gatunki bardziej narażone na działanie pasożytów układu pokarmowego będą częściej spożywać zmiażdżone krocionogi.
Znanych jest kilka gatunków ptaków i ssaków, które pocierają się krocionogami, a nawet je zjadają. Większość krocionogów wydziela różnorodne substancje chemiczne chroniące przed drapieżnikami. Mają one działanie uspokajające, odstraszające, drażniące i toksyczne.(PAP)
Autor: Paweł Wernicki
pmw/ agt/
