Jeden z żyjących w Polsce podgatunków łasic pod wpływem zmian temperatur i długości dnia oraz nocy - zmienia ubarwienie. Aby się ukryć w śniegu, na zimę ich futro staje się białe, a w pozostałe pory roku łasice są brązowe. Badania dr.Karola Zuba pokazują, że łasicom tym w związku ze zmianami klimatu jest coraz trudniej.

"Przez ostatnie 20 lat w Puszczy Białowieskiej liczba dni w roku z pokrywą śnieżną zmalała z 80 do 40" - mówi w rozmowie z PAP dr Karol Zub z Instytutu Badań Ssaków PAP. Dr Zub wyjaśnia, że łasice bieleją zwykle w listopadzie, a w niektóre lata śnieg pojawia się dopiero w lutym. A to oznacza, że białe łasice przez większość zimy - zamiast bezpiecznie kamuflować się na tle śniegu, wręcz stają się na tle lasu jeszcze lepiej widoczne.

To jednak, co dla akurat tych łasic jest przekleństwem, sprzyja ich krewniaczkom. "Zimą w Puszczy Białowieskiej można coraz częściej obserwować łasice brązowe. To inny podgatunek łasic, bardziej powszechny w Europie Zachodniej, który na zimę nie zmienia ubarwienia" - mówi przyrodnik. Z badań wynikło, że proporcje białych i brązowych łasic w polskich lasach zmieniają się na korzyść tych drugich.

Aby wyjaśnić, dlaczego się tak dzieje, badacze wykonali prosty eksperyment - zostawiali w lesie zimą dwa łasicopodobne pluszaki - jedna zabawka była brązowa, druga - biała. I dzięki fotopułapkom sprawdzali, którą z nich interesuje się więcej drapieżników. Do pluszowych zabawek podchodzili naturalni wrogowie łasicy: m.in. lisy, jenoty, kruki czy myszołowy, a nawet wilk. W bezśnieżne dni biała łasica łatwiej stawała się łupem większych zwierząt, a w śnieżne - brązowa. "Wnioski były proste - gdy jest silny kontrast między otoczeniem a zabawką, interesuje się nią więcej zwierząt" - mówi Karol Zub. A zmiany klimatu działają teraz na niekorzyść białych łasic.

Artykuł badaczy z IBS PAN o łasicach i ich ubarwieniu ukazał się w prestiżowym czasopiśmie "Scientific Reports".

Dr Zub wyjaśnia, że łasice brązowe mogą się swobodnie krzyżować z tymi bielejącymi na zimę. Ich potomstwo nie wykazuje jednak cech pośrednich. Mieszańce zimą zatem albo całkiem zmieniają ubarwienie na białe, albo pozostają brązowe. Nie ma więc łasic w ciapki albo takich, które mają ubarwienie pośrednie między bielą a brązem. "W następnych badaniach chcemy pokazać, że za ubarwienie odpowiadają pojedyncze geny" - mówi naukowiec.

W Polsce można tez spotkać inne zwierzęta, których futro na zimę staje się białe: zająca bielaka i gronostaja. Można się domyślać, że i te zwierzęta odczuwają zmiany klimatu w szczególny sposób.

Łasice to jedne z najmniejszych w Polsce ssaków drapieżnych. Samiec waży 60-150 g, a samica 30-50g. Na wolności długość ich życia nie przekracza zwykle roku. To prawdziwe leniuchy. Poza norką spędzają 6 godzin na dobę, a zimą czasami nie wychodzą z niej nawet kilka dni. Wypuszczają się tylko na dwugodzinne polowanie - i wracają spać. "Może to dlatego, że rzadko opuszczają norki, trudno łasice obserwować" - opowiada dr Zub.

PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala

lt/ zan/