Dzięki instrumentowi ESPRESSO cztery teleskopy VLT po raz pierwszy mogły zadziałać niczym jeden 16-metrowy teleskop optyczny, stając się tym samym największym z obecnie istniejących na świecie – poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Bardzo Duży Teleskop (ang. Very Large Telescope, w skrócie VLT) to zespół kilku teleskopów optycznych należących do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Składa się z czterech teleskopów o średnicach po 8,2 metra oraz czterech dodatkowych mających po 1,8 metra. Instrumenty stoją na górze Cerro Paranal w Chile na wysokości około 2600 metrów n.p.m.
Niedawno, na początku grudnia 2017 r., przy pomocy nowego spektrografu ESPRESSO wykonano obserwacje z użyciem jednego z ośmiometrowych teleskopów. Teraz natomiast udało się dokonać tego dla wszystkich czterech jednocześnie.
Taki tryb obserwacji był planowany już w latach osiemdziesiątych (gdy projektowano VLT). Miejsce w teleskopach na odpowiednią infrastrukturę oraz podziemne tunele do przesyłania światła były wykonane od początku istnienia teleskopów VLT. Jednak ze względu na złożoność procesu udało się go zrealizować dopiero teraz. Gdy do jednego instrumentu dociera światło ze wszystkich czterech dużych teleskopów VLT, staje się on teleskopem o największej powierzchni zbierającej światło na świecie, odpowiednikiem 16-metrowego teleskopu.
Sposób obserwacji stosowany w przypadku ESPRESSO jest czymś innym niż interferometria, która jest stosowana na VLT od wielu lat i również polega na łączeniu światła od kilku teleskopów. Przy interferometrii zyskuje się na rozdzielczości (odpowiadającej teleskopowi o średnicy takiej jak odległość pomiędzy najbardziej oddalonymi teleskopami, których światło łączymy), ale powierzchnia zbierająca światło pozostaje taka sama, jak pojedynczego teleskopu. Natomiast w przypadku ESPRESSO światło od wszystkich teleskopów jest po prostu dodawane. Nie polepsza się rozdzielczość, ale uzyskuje się większą powierzchnię zbierającą światło.
Spektrograf ESPRESSO znajduje się w odległości do 69 metrów od danego teleskopu. Światło trafia do niego przez system zwierciadeł, pryzmatów i soczewek. Spektrograf może pracować w trybie łączącym światło ze wszystkich teleskopów albo otrzymywać światło od danego teleskopu niezależnie.
Jak mówią naukowcy z ESO, nowe urządzenie może zmienić sytuację w astronomii związanej ze spektrografami wysokiej rozdzielczości. Dzięki niemu można będzie badać spektroskopowo dużo słabsze obiekty niż do tej pory. ESPRESSO wykorzystuje nowatorskie koncepcje, które dają dużą precyzję, powtarzalność i stabilność.
Spektrograf ESPRESSO ma służyć do odkrywania i badania planet podobnych do Ziemi. Drugim jego głównym zadaniem naukowym będzie zbadanie potencjalnej zmienności podstawowych stałych fizycznych. Szczególnie do tego drugiego zadania potrzeba obserwacji bardzo odległych i słabych obiektów astronomicznych.
Teleskopy VLT są częściowo także polską własnością, gdyż nasz kraj jest od kilku lat członkiem Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO).
Więcej informacji: http://www.eso.org/public/poland/news/eso1806/ (PAP)
cza/ ekr/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
