W Karpatach, które stanowią około 6 procent powierzchni Polski, zewidencjonowano ponad 20 tysięcy osuwisk górskich stoków. To groźne zjawisko - powodujące wiele szkód - zaczęło się nasilać po letniej powodzi w 1997 roku. Zjeżdżają całe stoki, powodując niszczenie budynków i dróg. Zagrożenia geodynamiczne w Polsce występują także na brzegach Bałtyku, w dolinach wielkich rzek - Wisły i Odry.
W Górnośląskim Zagłębiu Węglowym i w Zagłębiu Miedziowym na Dolnym Śląsku obserwuje się zapadanie gruntu na terenach górniczych.
Zagrożenia spowodowane przez zjawiska geodynamiczne - w szczególności: osuwiska górskie, niszczenie brzegów klifowych, powodzie, zapadliska krasowe, procesy eolityczne, i współczesne ruchy tektoniczne - są tematem badań, prowadzonych przez Centrum Doskonałości Badań Środowiska Abiotycznego REA Państwowego Instytutu Geologicznego.
Katastrofy i zagrożenia takimi ruchami masowymi, jak osuwiska, spływy błotne, obrywy skalne i lawiny oraz metody badania tych zjawisk były niedawno tematem międzynarodowej konferencji zorganizowanej w Krakowie przez Państwowy Instytut Geologiczny i Centrum Doskonałosci REA.
W Polsce w badaniach zagrożeń geodynamicznych w centrum uwagi znajdują się osuwiska karpackie, które spowodowały już wiele szkód. Poligon doświadczalny to osuwisko Lachowice (pow. Sucha Beskidzka), które uaktywniło się w 2001 roku. Spowodowało ono zniszczenie 15 budnyków i zagrożenie dalszych 35.
Państwowy Instytut Geologiczny prowadzi rejestrację i pomiary osuwisk oraz ich badania geologiczne i geofizyczne. Do wykrywania i śledzenia osuwisk wykorzystuje się zdjęcia satelitarne, pomiary GPS, interferometrię radarową. Jednocześnie wykonywane są matematyczne modele tych zjawisk, co pozwala na ich prognozowanie. Praktyczne wykorzystanie tych badań umożliwi stworzenie systemu wczesnego ostrzegania oraz zabezpieczania stoków karpackich.
W oparciu o te badania przygotowuje się mapy terenów zagrożonych, które będą podstawą do planów zagospodarowania przestrzennego. W przeszłości nie liczono się z podobnymi zagrożeniami, stąd wiele budynków mieszkalnych, urządzeń komunalnych i dróg zlokalizowano na terenach podatnych na osuwiska.
PAP - Nauka w Polsce, Andrzej Markert
reo
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
