Tereny dzisiejszego południowego Podlasia i Mazowsza były w ciepłym interglacjale eemskim (około 125 tys. lat temu) krainą gęsto usianą małymi, płytkimi jeziorkami. Ostatnie badania geologiczne w tym rejonie ujawniły ślady rozległego pojezierza, będącego pozostałością po zlodowaceniu Warty około 180-150 tys lat temu - poinformował PAP dr Jerzy Nitychoruk z Instytutu Geologii Podstawowej Uniwersytetu Warszawskiego. http://nikodem.ci.uw.edu.pl/db2/jedprac?13020000
REKONSTRUKCJE DAWNYCH POJEZIERZY
Prowadzone obecnie prace nad \"Szczegółową Mapą Geologiczną Polski\" w skali 1:50 000 dostarczyły olbrzymiej ilości materiałów, umożliwiających rozpoznanie osadów czwartorzędowych Polski. Odkryto i udokumentowano wiele nowych stanowisk osadów interglacjalnych, które tworzyły się w ciepłych okresach między kolejnymi zlodowaceniami.
Wzrosła kilkakrotnie liczba stanowisk najmłodszego interglacjału eemskiego (około 125-110 tys. lat temu) oraz interglacjału mazowieckiego (420-380 tys. lat temu). Zwiększyła się liczba stanowisk interglacjału ferdynandowskiego, odkryto także ślady nieznanego wcześniej najstarszego interglacjału augustowskiego (około 800 tys lat temu).
\"Przy tak bogatym materiale możliwe stały się rekonstrukcje dawnych pojezierzy istniejących w poszczególnych interglacjałach, co z kolei pozwala wyznaczyć w przybliżeniu granice zasięgu zlodowaceń poprzedzających te interglacjały. Tak na przykład zasięg ostatniego zlodowacenia Wisły pokrywa się z zasięgiem współczesnych pojezierzy północnej Polski: pomorskiego, wielkopolskiego, mazurskiego i suwalskiego\" - powiedział dr Nitychoruk.
Ślady odkrytego na Podlasiu pojezierza z integlacjału eemskiego pozwalają na bardziej precyzyjne odtworzenie zasięgu zlodowacenia Warty - około 180-150 tys lat temu.
KOLISTE OCZKA WODNE LUB RYNNY
\"Mechanizm powstawania pojezierzy związany jest ze sposobem wytapiania się lądolodu. Rozpad lodowca na bryły, które zagrzebane mogą przetrwać nawet kilka tysięcy lat, aż do ciepłego interglacjału, przyczynia się do powstania zagłębień wypełnionych wodą z roztopionego lodu - tzw. oczek polodowcowych - lub głębokich rynien, w których powstają jeziora rynnowe.
W interglacjale eemskim głównym rodzajem jezior były kolistego kształtu oczka polodowcowe o małych rozmiarach i kilkumetrowej głębokości, ale występujące w dużym zagęszczeniu\" - wyjaśnia dr. Nitychoruk.
PAP - Nauka w Polsce, Andrzej Markert
18 listopada 2004
reo
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
