Adresatami apelu są prezydent RP, marszałkowie Sejmu i Senatu, premier, ministrowie, a także parlamentarzyści.

„Apelujemy do Państwa, najważniejszych osób w naszym Kraju, o rozwagę i decyzje wybiegające poza bieżącą perspektywę budżetową. Konieczne są działania, które uwzględnią długofalowy rozwój polskiej gospodarki, jakość życia naszych dzieci oraz miejsce Polski w globalnym obiegu innowacji” - napisali autorzy listu.

Poza prezesem PAN i szefem FNP (inicjatorem listu) podpisali się pod nim rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, AGH, Politechniki Wrocławskiej i Politechniki Warszawskiej oraz przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP), Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego (RGNiSW) i Rady Doskonałości Naukowej (RDN).

Jak wyjaśniono w informacji przesłanej w środę do PAP przez FNP, apel powstał w odpowiedzi na przyjęty przez rząd projekt ustawy budżetowej na 2026 rok, w którym „nakłady na naukę zostały praktycznie zamrożone, a po uwzględnieniu inflacji – będą de facto niższe niż w roku 2025”.

Sygnatariusze postulują „zwiększenie finansowania Narodowego Centrum Nauki - instytucji, która w oparciu o zasady konkursowe oraz opinie niezależnych ekspertów wspiera realizację najlepszych projektów naukowych w Polsce - o 400 milionów złotych w roku 2026, a także o określenie harmonogramu stopniowego zwiększania budżetu Centrum w kolejnych latach”.

Narodowe Centrum Nauki jest agencją rządową finansującą badania podstawowe. Autorzy listu wskazali, że to właśnie one są fundamentem rozwoju głębokich innowacji, które są dźwignią postępu i dobrobytu.

„Nauka podstawowa stanowi często niedoceniany, lecz kluczowy element ekosystemu innowacji. Choć jej wpływ na rozwój gospodarki bywa nieoczywisty, to właśnie badania eksploracyjne - obarczone wysokim ryzykiem, ale otwierające nowe perspektywy - umożliwiają prawdziwy postęp, nie tylko polegający na ulepszaniu istniejących rozwiązań, lecz także przełomowy” - napisali.

O zwiększenie finansowania centrum w przyszłorocznym budżecie państwa o 400 mln apelowała już w drugiej połowie września Rada Narodowego Centrum Nauki. Ostrzegła, że utrzymanie finansowania na dotychczasowym poziomie uniemożliwi rozwój systemu grantowego, ograniczy szanse młodych naukowców i obniży innowacyjność polskich badań.

Z kolei pod koniec września ponad 100 naukowców w liście skierowanym do przedstawicieli polskich władz, w tym premiera i prezydenta, zaapelowało o zwiększenia nakładów na badania naukowe w Polsce w budżecie na 2026 r., zwłaszcza Narodowego Centrum Nauki, jako filaru rozwoju i bezpieczeństwa Polski.

„Stanowczo żądamy rewizji projektu budżetu na rok 2026 w celu zwiększenia nakładów na badania naukowe w Polsce, w tym szczególnie podwyższenia dotacji dla Narodowego Centrum Nauki o minimum 400 mln zł oraz zagwarantowania corocznego wzrostu finansowania NCN w powiązaniu z PKB” - napisali sygnatariusze listu, opublikowanego przez dr hab. Agatę Starostę, prof. IBB PAN. Byli wśród nich także ci, którzy podpisali najnowszy apel, m.in. prof. Krzysztof Pyrć i prof. Bogumiła Kaniewska.(PAP)

agt/ zan/