Według inicjatora projektu, ministra nauki i szkolnictwa wyższego, nowe przepisy mają charakter „porządkujący i poprawiający jakość funkcjonowania organów podmiotów nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki (...) oraz instytutów badawczych”. Zmiany dotyczą m.in. trybu powoływania i odwoływania oraz składu organów nadzorowanych jednostek, a także kwalifikacji osób pełniących funkcje dyrektora i zastępcy dyrektora w instytutach badawczych oraz finansowania instytutów badawczych.

Nowe przepisy przewidują, że kandydat na stanowisko dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) będzie wyłaniany w drodze konkursu, przeprowadzonego przez komisję konkursową powołaną przez ministra. W podobny sposób - przez ministra - będą powoływani i odwoływani zastępcy dyrektora. Dotychczas decyzje w tej sprawie należały do dyrektora centrum. Proponuje się też zmiany dot. sposobu wyłaniania członków Rady NCBR przez ministra oraz określania długości kadencji jej członków.

Projektodawca przewiduje też decentralizację zadań NCBR, co ma ułatwić dotarcie tego centrum do przedsiębiorców i podmiotów sektora szkolnictwa wyższego i nauki w różnych częściach kraju.

Projekt zakłada uzyskiwanie zgody na rozporządzenie majątkiem NCBR o wartości przekraczającej 200 tys. zł. Obecnie zgoda taka udzielana jest przez ministra, jeżeli wartość rynkowa składników aktywów trwałych wynosi do 5 mln zł, zaś przy wartości wyższej wymagana jest zgoda prezesa Prokuratorii Generalnej RP.

Planowane są też zmiany dotyczące finansowania instytutów badawczych. Według nowych założeń ministrowie nadzorujący instytuty badawcze zyskają możliwość przekazywania instytutowi badawczemu środków finansowych w postaci dotacji, przeznaczonych na pokrycie kosztów działalności tego instytutu, w szczególności na zatrudnienie i rozwój zawodowy kadry.

Projekt dotyczy również m.in. funkcjonowania i zarządzania Narodową Agencją Wymiany Akademickiej (NAWA). Obecnie dyrektor NAWA jest powoływany przez premiera, na wniosek ministra. Projekt przewiduje, że dyrektora NAWA będzie powoływał i odwoływał minister. Proponowane jest też zniesienie kadencji dyrektora NAWA.

Zmiany mają dotyczyć również Sieci Badawczej Łukasiewicz. W ustawie zaproponowano rezygnację z określania kadencji prezesa i wiceprezesów Centrum Łukasiewicz oraz dyrektorów i zastępców dyrektorów instytutów sieci, a także uchylono artykuły dotyczące m.in. przyczyn odwołania prezesa i wiceprezesów.

Główną zmianą zaproponowaną w projektowanej ustawie jest uchylenie artykułów, które dotyczą umów o zarządzanie Siecią Badawczą Łukasiewicz, zawieranych z prezesem i wiceprezesami Centrum Łukasiewicz oraz umów o zarządzanie instytutami działającymi w ramach tej sieci, zawieranych z dyrektorami tych instytutów i ich zastępcami. Obecnie zatrudnienie tych osób opiera się na dwóch równoległych podstawach prawnych – tzw. kontraktach menadżerskich i powołaniach.

„Takie rozwiązanie jest nietypowe i jedyne w polskim systemie prawa, a przy tym brak jest uzasadnienia dla jego utrzymywania, tym bardziej że może ono przysparzać osobom sprawującym ww. funkcje nieuzasadnionych korzyści polegających na skumulowaniu uprawnień wynikających jednocześnie z tych dwóch form zatrudnienia, a dla osób je powołujących oznaczać niepotrzebne komplikacje związane z nawiązywaniem i rozwiązywaniem dwóch stosunków pracy” - uzasadniał projektodawca, czyli resort nauki.

Przewidywane są też zmiany dotyczące Fundacji – Zakłady Kórnickie: powoływania członków jej Rady Kuratorów.

Przyjęte rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. (PAP)

zan/ bar/