W czerwcu prezes Polskiej Akademii Nauk w rozmowie z PAP zapowiedział inicjatywę utworzenia trzech nowych instytutów Polskiej Akademii Nauk. Proponowane nowe jednostki to: Instytut Chemii Analitycznej, Instytut Astrofizyki Cząstek Astrocent oraz Międzynarodowy Instytut Nauk Obliczeniowych i Matematycznych.

Prof. Konarzewski w poniedziałek w Studiu PAP pytany o to, na jakim etapie są te inicjatywy odpowiedział, że wnioski o utworzenie instytutów trafiły do resortu nauki i w tej chwili są uzupełniane o „kilka istotnych komponentów takich jak projekty statutów itd.”. Dodał, że jeśli chodzi o formalne fundamenty do utworzenia jednostek, to proces ten jest już na ostatniej prostej.

- Tworzymy trzy nowe instytuty i one wszystkie będą miały charakter międzynarodowy. W radach naukowych instytutów będą zasiadali znamienici naukowcy z zagranicy i to oni będą mieli duży wpływ na to, jak te instytuty będą zarządzane i w jaki sposób nauka będzie w nich uprawiana - podkreślił.

W ocenie prezesa PAN taki charakter tych organizacji stanowi o „wyraźnym otwarciu na globalny świat nauki”. Podtrzymał przy tym nadzieję na rozpoczęcie działalności co najmniej jednego, a docelowo trzech w 2026 r. - Liczymy oczywiście na wszystkie trzy jednostki - dodał.

Prezes PAN pytany o środki na utworzenie i utrzymanie instytutów powiedział, że część pieniędzy na projekty pochodzi z europejskich grantów, co „oczywiście nie wystarczy do tego, żeby te instytuty funkcjonowały”. Zauważył przy tym, że PAN oczekuje na zwiększenie finansowania po stronie resortu nauki.

Dopytywany o to, czy podczas negocjacji ws. nowelizacji ustawy o PAN poruszany był temat finansowania nowych instytutów odpowiedział, że tak, ale działo się to „raczej na obrzeżach spotkań”.

- Ustawa tego nie reguluje, tu są inne przepisy, ale rzecz jasna, liczymy na ogromną życzliwość. Wiem, że ją mamy po stronie resortu, po stronie pana ministra Marcina Kulaska i na tym buduję mój optymizm - podkreślił.

Instytut Astrofizyki Cząstek Astrocent miałby być przekształcony z Międzynarodowej Agendy Badawczej AstroCeNT, kierowanej przez prof. Leszka Roszkowskiego z Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN w Warszawie. To duże interdyscyplinarne centrum powstało w ostatnich latach w ramach grantu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (38 mln zł na 5 lat).

Z kolei Międzynarodowy Instytut Nauk Obliczeniowych i Matematycznych miałby być jednostką, która skupi się na zagadnieniach z pogranicza informatyki i matematyki stosowanej. W ramach instytutu miałyby być powadzone badania podstawowe w zakresie m.in. algorytmiki, optymalizacji, procesów stochastycznych czy analizy dużych zbiorów danych. Siedzibę ma mieć we Wrocławiu z filią w Warszawie, a dyrektorem miałby zostać prof. Jarosław Byrka z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Trzecim nowym instytutem miałby być Instytut Chemii Analitycznej z siedzibą w Toruniu przy jednoczesnej rozproszonej po całym kraju strukturze organizacyjnej. Tej pierwszej w Polsce jednostce naukowo-badawczej w całości poświęconej rozwijaniu chemii analitycznej miałby szefować prof. Bogusław Buszewski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Adrian Kowarzyk (PAP)

amk/ agt/ js/