Jak się szacuje, na Ziemi żyje obecnie około 8,7 miliona różnych gatunków, z czego około 2,2 miliona w oceanach. Wiele gatunków można zidentyfikować w klasyczny sposób, opracowany przez XVIII-wiecznego naukowca Karola Linneusza - na podstawie cech fizycznych i morfologii.

W celu dokładniejszej identyfikacji podobnych do siebie gatunków od kilkunastu lat botanicy i zoolodzy stosują także sekwencjonowanie DNA. Do tej pory wybierano typowe dla gatunku pojedyncze miejsce w DNA, jednak bywa, że również takie oznaczenie okazuje się błędne.

„Zdarza się, że różne gatunki roślin są trudne do scharakteryzowania na podstawie małej sekwencji DNA. Ale teraz sekwencjonowanie DNA posunęło się o kilka kroków naprzód i udało nam się zidentyfikować zupełnie nowe gatunki, analizując większą część genomu” – wskazała Zaynab Shaik, autorka pracy doktorskiej na Uniwersytecie w Göteborgu (https://doi.org/10.1016/j.sajb.2024.05.037).

Zaynab Shaik skupiła się na grupie 66 gatunków stokrotek, rosnących na obszarze przylądkowym w jej rodzinnej Republice Południowej Afryki.

Stokrotki to kwiaty dobrze znane, pierwszy gatunek opisano w 1753 r., ale w RPA występuje grupa stokrotek, które botanikom trudno było rozróżnić. Rośliny te wyglądają identycznie, mają podobne liście i kwiaty, rosną w podobnych miejscach. Jednak znacząco różnią się genetycznie.

„Ważne jest, abyśmy lepiej rozumieli relacje między roślinami i bioróżnorodność na Ziemi. Łatwo sobie wyobrazić, jak można się pomylić, jeśli odkryjemy, że roślina nadaje się do wykorzystania w leczeniu, a następnie wybierzemy inny, podobny gatunek, który może w ogóle nie mieć takich samych właściwości” – zaznaczyła Zaynab Shaik.

Analizy DNA przeprowadzone przez Zaynab doprowadziły do odkrycia czterech nowych gatunków.

„Kiedy ktoś mnie o to pyta, pojawia się pewne rozczarowanie, gdy wyjaśniam, że nie chodzi o to, że znalazłam w odległym miejscu nową stokrotkę, której nikt wcześniej nie widział. Podziwiano je od dawna, ale mylono z innym gatunkiem”.

Metoda, której Zaynab Shaik używa do identyfikacji gatunków, nazywa się taksonomią integracyjną. Polega na uzupełnieniu tradycyjnych obserwacji wyglądu i nawyków wzrostu roślin o sekwencjonowanie DNA w laboratorium. Razem te metody zapewniają lepsze zrozumienie granic między różnymi gatunkami, dzięki czemu naukowcy będą odkrywać nowe gatunki w szybszym tempie, niż wcześniej oczekiwano.

„Na Przylądku uważano, że do odkrycia pozostał tylko 1 proc. bioróżnorodności. Moje wyniki sugerują, że może być to znacznie więcej. I to samo powinno mieć zastosowanie do innych obszarów globu” — wskazała Zaynab Shaik.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ bar/