Innowacyjny system jest na pierwszym etapie oceny klinicznej. "Jeżeli projekt przejdzie pozytywnie kolejne etapy badań, niewątpliwie Polska stanie się liderem w dziedzinie wczesnego wykrywania raka piersi za pomocą sztucznej inteligencji" – powiedziała na konferencji prasowej we wtorek dr n. med. Katarzyna Chrobak-Kasprzyk z krakowskiego Instytutu Onkologii.

Pomysłodawca i inicjator badań Michał Matuszewski zapewnił natomiast, że "jest to jedyne takie urządzenie na świecie". Badanie jednak nie zastępuje tradycyjnych metod, jak np. mammografia czy USG. Zdaniem specjalistów może być pierwszym etapem, poprzedzającym tradycyjne metody badania, w diagnozowaniu zmian w piersiach.

Prace nad stworzeniem kapsuły trwały osiem lat. W kapsule, którą dzięki wsparciu naukowców, onkologów i specjalistów od sztucznej inteligencji, stworzył krakowski startup AILIS, przebadało się 1,5 tys. zdrowych kobiet. Teraz badanie czeka ok. 300 pań z podejrzeniem zmian nowotworowych.

To eksperyment medyczny, który nie tylko ma pomóc we wczesnym wykryciu chorób piersi, ale i trenuje sztuczną inteligencję w prowadzeniu i podsumowaniu takich badań. Kobiety, które wyrażają zgodę na udział w projekcie, mają również możliwość przejścia badań klasycznymi metodami, takimi jak USG czy mammografia. Etap oceny klinicznej aparatury potrwa jeszcze minimum rok i jeżeli zakończy się sukcesem, to nowy system badania zostanie wprowadzony na rynek, najpierw w Polsce, a następnie za granicą. "Pierwsze wyniki oceny użyteczności urządzenia są bardzo obiecujące" – zauważyła Chrobak-Kasprzyk.

Twórcy i lekarze zapewniają, że badanie jest bezpieczne, bezinwazyjne, bezbolesne i bezdotykowe. Wśród jej zalet są brak emisji promieniowania jonizującego, szybkość procedury i wynik do 10 minut od wyjścia z kapsuły. Metoda zmniejsza też zapotrzebowanie na personel medyczny – wynik badania będzie mógł być zdalnie skonsultowany z radiologiem.

Podczas badania kobieta siada na wygodnym fotelu, a urządzenie, po dobraniu parametrów do jej wagi i wzrostu, stosuje właściwą pozycję do badania, po czym wykonuje 21 tys. pomiarów w 4 minuty. Przy badaniu obecny jest operator medyczny.

"Badanie prototypem urządzenia, którym dysponujemy, jest szczególnie przydatne w przypadku kobiet młodych z gęstą budową piersi. Zabiegamy o takie kobiety, dlatego że 27 proc. nowo wykrytych nowotworów dotyczy właśnie pań poniżej 50. roku życia" – zwróciła uwagę dr Katarzyna Chrobak-Kasprzyk.

Kapsuła działa w oparciu o autorską metodę Parametrycznego Obrazowania Dynamicznego z wykorzystaniem wysoko zaawansowanych algorytmów sztucznej inteligencji. "Urządzenie, badając piersi bezdotykowo i bez promieniowania, wykonuje 21 tys. pomiarów, zbiera w ten sposób informację o tym, w jaki sposób działa badana tkanka. Pozwala odróżnić obszar o zwiększonej aktywności od normalnego tła. Większość nowotworów piersi cechuje się właśnie taką większą aktywnością widoczną w POD z powodu zwiększonego metabolizmu oraz perfuzji krwi" – wyjaśnił współtwórca projektu dr inż. Mateusz Moderhak.

Jak dodał, mammografia i rezonans potrafią zobrazować widoczną strukturę guza, a nie jego funkcjonowanie. Badanie w kapsule daje możliwość obrazowania funkcjonowania badanej tkanki, gdzie anomalia może pojawić się przed uwidocznieniem się struktury guza. "Dlatego możemy powiedzieć, że widzimy raka wcześniej niż inne metody" – powiedział naukowiec.

Twórcy nowego systemu zapowiedzieli, że przyszłości zostanie on rozszerzony o funkcję cyfrowego asystenta, który będzie monitorować stan zdrowia piersi, rekomendować badania oraz analizować ryzyko zachorowania na raka piersi na podstawie indywidualnych parametrów pacjentki. Kobieta zapisze się na badanie w aplikacji, która dobierze właściwy jego termin, a także zaleci regularne samobadanie. System obejmie proces od chwili rejestracji pacjentki, poprzez skompletowanie wywiadu medycznego, badanie w kapsule, sformułowanie zaleceń oraz zaplanowanie ścieżki działania i kolejnych badań.

Rak piersi to jedno z najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych dla kobiet w Polsce. Każdego dnia 58 Polek otrzymuje diagnozę raka piersi, a 17 innych umiera. Wskaźnik wykrywalności raka piersi w Polsce we wczesnym stadium wynosi 41 proc., co jest jednym z najniższych wyników w Europie. Według informacji przekazanych na wtorkowej konferencji prasowej, w Polsce wskaźnik umieralności na raka piersi jest najwyższy w Unii Europejskiej.(PAP)

Nauka w Polsce, Beata Kołodziej

bko/ zan/