„Długi Covid”, czyli zespół długotrwale utrzymujących się objawów u osób, które przeszły zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (PASC), to zjawisko zdrowotne charakteryzujące się utrzymującymi się objawami po ostrej fazie choroby COVID-19. Dotyka miliony ludzi na całym świecie, obciąża opiekę zdrowotną i wpływa na aktywność zawodową - u osób nim dotkniętnych utrzymuje się m.in. zmęczenie i upośledzenie funkcji poznawczych. Te następstwa Covid-19 wymagają ciągłych badań, dostosowania systemu opieki zdrowotnej i opracowania ukierunkowanych terapii, aby zaradzić długotrwałemu wpływowi na jednostki i na całe gospodarki.

Nowe badanie (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1807593224000218) zostało przeprowadzone przez dr Marvina Edeasa z Université de Paris (Francja) oraz międzynarodowy zespół badaczy pod kierownictwem dr Jumany Saleh ze Szpitala Uniwersyteckiego Sultan Qaboos w Omanie. U nieszczepionych osób chorych na długotrwałą postać Covid-19 udało się odkryć zmiany metaboliczne, dostarczające kluczowych informacji na temat ciężkości choroby.

Badanie objęło 88 pacjentów o różnym stopniu początkowego nasilenia choroby (łagodny, umiarkowany i ciężki), których porównywano z grupą kontrolną 29 zdrowych osób. W porównaniu z łagodniejszymi przypadkami oraz z grupą kontrolną, u chorych z długotrwałym przebiegiem Covid-19 wykazano w szczególności znaczne zmniejszenie poziomu cholesterolu HDL (HDL-C), w połączeniu z dwukrotnym wzrostem poziomu ferrytyny oraz zmniejszeniem wrażliwości na działanie insuliny.

Zdaniem autorów te markery metaboliczne mogą pomóc w przewidywaniu ciężkości choroby, ułatwiając zapobieganie i leczenie.

„Nasze badanie po raz pierwszy wykazało bezpośrednią korelację między poziomem HDL-C i ferrytyny a ciężkością długiego przebiegu COVID-19. Obserwowany u pacjentów spadek poziomu HDL-C i wzrost poziomu ferrytyny, na który ma wpływ ciężkość początkowej infekcji, może potencjalnie odgrywać rolę w utrzymywaniu się i postępie objawów długiego przebiegu COVID-19” - wyjaśnił Marvin Edeas.

Zaobserwowaną korelację między obniżonym poziomem HDL-C, nasileniem choroby Covid-19 i jej przedłużonym przebiegiem można wyjaśnić funkcją HDL-C jako modulatora odpowiedzi immunologicznej. Ma on działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwmiażdżycowe, co jest szczególnie istotne podczas wzmożonej reakcji zapalnej wywołanej przez wirusa.

Szeroko zakrojone badania wskazują, że COVID-19 zauważalnie przyspiesza zmiany w metabolizmie lipidów gospodarza, co prowadzi do akumulacji komórkowych rezerw lipidów. Zmiany te pomagają wirusowi przejąć mechanizmy komórkowe gospodarza, ułatwiając w ten sposób postęp infekcji. Teoria ta znajduje poparcie w dowodach laboratoryjnych wykazujących ustanie replikacji wirusa po podaniu drobnocząsteczkowych inhibitorów lipidów, co podkreśla krytyczną zależność wirusa od zasobów lipidowych gospodarza w zakresie replikacji.

„Nasze odkrycia podkreślają zaostrzający wpływ zaburzonej regulacji poziomu żelaza na progresję wirusa Covid-19, co dodatkowo komplikuje zakłócenie funkcji ochronnych HDL-C” – stwierdziła Jumana Saleh.

Konflikt pomiędzy mechanizmami obronnymi gospodarza a strategiami inwazji wirusów dotyczy kontroli nad zasobami żelaza i lipidów. Wirus strategicznie celuje w te rezerwy metaboliczne, aby wesprzeć jego replikację i rozprzestrzenianie się.

„W skomplikowanym tańcu infekcji wirusowej wirus stosuje wyrachowaną strategię skierowaną bezpośrednio na serce komórkowej energii i systemów obronnych żywiciela – mitochondria. Subtelnie manipulując i zmieniając metabolizm żelaza i poziom HDL-C żywiciela, wirus organizuje wieloaspektowy atak mający na celu podważenie integralności i funkcji mitochondriów. To strategiczne zaburzenie służy osłabieniu mitochondriów, co stanowi kluczowy krok w realizacji szerszego celu wirusa, jakim jest naruszenie zdolności gospodarza do skutecznej obrony. Dzięki temu wyrafinowanemu mechanizmowi działania wirus zapewnia to przetrwanie i proliferację w obrębie żywiciela, podkreślając znaczenie zrozumienia tych taktyk wirusowych dla rozwoju ukierunkowanych interwencji terapeutycznych” - skomentował Marvin Edeas, założyciel World Mitochondria Society.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ bar/