W przypadku arachnofobii (lęku przed pająkami) wypaczenie sposobu postrzegania obiektu grozy nie musi utrudniać codziennego życia. Inaczej jest z osobami, które panicznie boją się np. igieł. Ich przeświadczenie, że igła jest większa niż w rzeczywistości może sprawiać, że z obawy przed zastrzykiem albo szczepieniem będą unikać szpitala - nawet wtedy, gdy potrzebują pomocy lekarza.

Lepsze zrozumienie tego, jak fobia wpływa na nasz sposób postrzegania obiektu budzącego grozę, może pomóc w opracowaniu skuteczniejszych terapii dla ludzi, którzy starają się opanować lęki – wynika z badań ludzi cierpiących na arachnofobię.

Badania takie przeprowadził profesor psychologii z Ohio State University Michael Vasey i jego współpracownicy. Zwerbowali 57 osób deklarujących lęk przed pająkami. W czasie ośmiotygodniowego badania każdy z uczestników przez określony czas miał kontakt z tarantulami różnej wielkości - od kilku do kilkunastu centymetrów.

W czasie doświadczeń pająki trzymano w odkrytym terrarium. Uczestnicy najpierw obserwowali je z odległości kilku metrów, z czasem stopniowo się zbliżali. Kiedy byli bardzo blisko terrarium, ich kontakt z pająkami stawał się naprawdę bezpośredni. Mieli „popychać” pająka (najpierw dłuższym, potem krótszym szklanym patyczkiem) tak, by zmusić go do obejścia całego terrarium.

W czasie eksperymentów badani wskazywali na skali od zera do stu, jaki odczuwają dyskomfort. Także po doświadczeniach uzupełniali kwestionariusz, odpowiadając na pytania o ogólny strach przed pająkami i panikę podczas spotkania z nimi. Oceniali też, na ile ich strach może się w przyszłości zmniejszyć. Na koniec, rysując linię odpowiadającą długości pająka, oceniali wielkość zwierzęcia, z którym dopiero co mieli do czynienia (ale go już nie widząc).

Kiedy oceny podsumowano i uśredniono - okazało się, że osoby, które czuły większy dyskomfort i niepokój podczas kontaktu z pająkami, częściej czuły ogólną panikę i większy strach związany z pająkami - jednocześnie postrzegały te stworzenia jako większe. Można więc sądzić, że "strach napędza lub też zmienia percepcję budzącego grozę obiektu, w tym przypadku – pająka” – mówi Vasey cytowany przez serwis ScienceDaily.

"Jeśli ktoś boi się pająków i z tego powodu postrzega je zwykle jako większe niż są, może w ten sposób karmić swój strach, hodować go i czynić trudniejszym do zwalczenia" – zwraca uwagę ekspert.

Wraz z zespołem Vasey bada upośledzenie percepcji różnych obiektów, szukając punktów zaczepienia w opracowaniu skuteczniejszych terapie różnych rodzajów fobii. Można sądzić, że strach nie tylko zmienia sposób postrzegania obiektu grozy, ale też wpływa na automatyczny stosunek danej osoby do przedmiotu lęku. Ludzie, u których pojawia się automatyczny, negatywny stosunek do przedmiotu lęku, mogą mieć większy problem z opanowaniem swojej reakcji – twierdzą badacze.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ tot/bsz